အဆွယ် ဘန်းစကား

စကားလံုးသစ်များ တီထွင်၍ သံုးစွဲြကရာတွင် တစ်စံုတစ်ရာကို ဆွဲယူ၍ သံုးနှုန်းြခင်း၊ ပံုေဆာင်၍ သံုးနှုန်းြခင်းြဖင့်လည်း ဘန်းစကားများ ေပါ်လာရေလသည်။
ပံုစံအားြဖင့် -
ေ၀လာေ၀း

• (လံုး၀ကင်းစင်သည်)
• (ကင်းမဲ့ ေခါင်းပါးသည်)

ခတ်ကွင်းြပင်

• (ြကိုတင်ြပင်ဆင်သည်)
• (ဟန်ေရးြပသည်)

စသည်ြဖင့် သံုးစွဲရာတွင် ေငွဒဂင်္ါးများတွင် ဝိတိုရိယ ဘုရင်မေခါင်း၊ ေ၀လမင်းသား(ဒက်ဒွပ်ဘုရင်)ေခါင်း၊ ေဂျာ့ဘုရင်ေခါင်း စသည်ြဖင့် ခတ်နှိပ်ခဲ့ရာ ေငွေြကးသံုးစွဲခဲ့ေလသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် ေမှျာ်လင့်ချက် လံုး၀ကင်းရှင်းေြကာင်းကို တင်စား၍ “သူ့ကို သနားဖို့ေတာ့ ေ၀လာေ၀းေရာ”စသည်ြဖင့် သံုးစွဲလာေလသည်။

ထုိ့နည်းတူပင် ခတ်ကွင်းြပင်သည်ဆိုရာ၌ ေလှ၏ခတ်တက်အတွက် ကွင်းများခိုင်ခံ့ေစရန် ြပင်ဆင်ြခင်းြဖင့် ေရှ့တွင် အားသွန်ခွန်စိုက် ေလှာ်ခတ်ရန်အတွက် အသင့်ြဖစ်ေစသည်ကို အေြကာင်းြပုတင်စား၍ တစ်စံုတစ်ရာအတွက် အားသစ်ြပင်ဆင်ေနသည့်အခါတွင်ြဖစ်ေစ တင်စားသံုးစွဲြကေလသည်။

တင်စားေြပာလိုေသာ ဘန်းစကားများတွင် မူရင်းစကားစပ်ငုပ်၍ ေနှာင်းစကားစပ်တွင် လိုရင်းအဓိပ္ပာယ်သာ သက်၀င်ေလသည်။ ပကတိအဓိပ္ပာယ်မှ လိုရာကိုသာ လွှဲယူ၍ အေြကာင်းအရာသစ်ေပါ်တွင် တင်စားလိုေပသည်။ ဤနည်းြဖင့် စကားလံုးသစ် ဘန်းစကားများ ေပါ်ေပါက်လာရေပသည်။

ကျမ်းကိုး။
လှသမိန်၊ ြမန်မာဘန်းစကား အဓိပ္ပါယ်နှင့် သံုးနည်း၊ ဒုတိယအြကိမ်၊ ဇွန်လ၊ ၂၀၀၅။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net