Sunday, February 28, 2010

သပွတ်အူလိုက်သည်

“သပွတ်အူလိုက်သည်”
(ရှုတ်ေထွးသည်)
သပွတ်သီး၏ အူတိုက်သည် အသီးေြခာက်ေသွ့ေသာအခါ အုံးဆံမှျင်ကဲ့သို့ ရစ်ဆိုင်းလျက်ရှိသည်။ ထိုပုံစံကို ပမာြပု၍ ရှုပ်ေထွးေသာကိစ္စ ၊ ရှုပ်ေထွးေသာအရာတို့ကို သပွတ်အူကဲ့သို့ ြဖစ်ေနသည်။ သပွတ်အူလိုက်သည်ဟု သုံးသည်။ အေမဘုတ်၏ ချည်ခင်ြဖစ်ေနသည်ဟူ၍ လည်းဆိုြကေသးသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

၀ီေခါ်သည်

“၀ီေခါ်သည်”
(အလွန်လည်ပတ်သည်)
(မြပတ်လှည့်လည် သွားလာတတ်ြခင်းနှင့် ပါးနပ်လည်ပတ်ြခင်းအနက် နှစ်မျိုးလုံးရသည်။)

ကျင်(ဂျင်)ကိုလှည့်ေပါက်ကစားရာ၌ ကျင်လည်ေသာအခါ တ၀ီ၀ီြမည်သံြဖစ်သည်ကို ၀ီေခါ်သည် ဆိုြကသည်။ ၎င်းကိုစွဲ၍ အလွန်လည်ပတ်သည့်သေဘာကို တင်စားလျက် ၀ီေခါ်သည်ဟုဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

၀ါဆိုသည်

“၀ါဆိုသည်”
(ေလးဖင့်ြကန့်ြကာသည်)
ရဟန်းေတာ်များသည် ၀ါတွင်း သုံးလပတ်လုံး မိမိတို့ေကျာင်းအရပ်မှ တစ်ပါးအရပ်သို့ ညဉ့်လွန်ခရီးထွက်ြခင်းမြပုဘဲ ၀ါကပ်ေတာ်မူြကသည်ကို ၀ါဆိုသည်ဟူ၍ ဆိုြကေလသည်။ ထို့ေြကာင့် ၀ါလကိုမတိုင်မီကပ်၍ တစ်ရပ်တစ်ပါးသို့ ြကွသွားေသာ ရဟန်းေတာ်တို့သည် ၀ါလြကိမ်ရာ ေကျာင်းအရပ်၌ပင် ၀ါကပ်ေတာ်မူြကရ၍ ၀ါလမကျွတ်မချင်း မိမိလိုရာသို့ ြပန်လည်ြကွေရာက်ြခင်း မြပုနိုင်ြကေတာ့ေပ။ ဤအေြကာင်းကိုစွဲ၍ ထွက်ခွာသွားသူ တစ်စုံတစ်ေယာက်သည် ြကာရှည်ေလးြမင့် ဖင့်နွှဲြကန့်ြကာေနေသာအခါ “၀ါဆိုေနသည်” ဟုတင်စား သုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

လက်ဖျားခါသည်

“လက်ဖျားခါသည်”
(အံ့ဩသည် ၊ အထူးချီးမွမ်းသည်)
လူများသည် အထူးအဆန်း အံ့ဩချီးမွမ်းဖွယ်များကို ေတွ့ြမင်ရေသာအခါ ရင်သပ်ြခင်း ၊ လက်ဖျားခါးြခင်း ၊ ပုခုံးတွန့်ြခင်း စေသာအြပုအမူများကို ြပုမူတတ်ေပရာ ချီးမွမ်းအံ့ဩဖွယ် ေကာင်းေသာအခါ အြပုအမူြဖင့် တင်စား၍ လက်ဖျားခါသည်ဟု ဆိုတတ်ြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

လင်ကုန်ကူးသည်

“လင်ကုန်ကူးသည်”
(လင်မြကခဏ ေြပာင်းလဲသည်)
အိမ်ေထာင်ဆက်များသည် ၊ ေလလွင့်သည် ၊ ကုန်သည်များသည်ကုန်ကို ဝယ်ချည် ေရာင်းချည်၊ ြပန်၀ယ်ချည် ၊ ေရာင်းချည် စသည်အားြဖင့် အြကိမ်ြကိမ် အလဲအလှယ် အေြပာင်းအလဲြပုသကဲ့သို့ မိန်းမတစ်ဦးသည် တစ်လင်ယူချည် စသည် လင်အဆက်ဆက် ေြပာင်းလဲသည်ကို လင်ကုန်ကူးသည်ဟု တင်စားဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေလဒူးလွှတ်သည်

“ေလဒူးလွှတ်သည်”
(အသံြမည်ရုံမှျ ြကိမ်း၀ါသည် ၊ ြကွား၀င့်၍ေြပာသည်)
ြမန်မာလက်ေ၀ှ့ပွဲများတွင် လက်ေ၀ှ့ထိုးမည့်သူများသည် ထ၍ လက်ပန်းေပါက်ခတ်ြခင်း ၊ လက်ရုံးဆန့်တန်းကာ အားဟန်ြပြခင်း ၊ ေလြပင် ဒူးတိုက်ဟန်ြပုြခင်း စသည်ြဖင့် “ဗိုလ်ရှိလျင် ယှဉ်ြပိုင်ထိုးသတ်မည် ၊ ထွက်ခဲ့ေလာ့” စသည် ြကုံး၀ါးအေရးဆိုဘိသကဲ့သို့ လက်ေ၀ှ့ေရး ထွက်ြပြကလာသည်။ ထိုသို့ြပုလုပ် ြကုံး၀ါးြကေသာ်လည်း တကယ်ပွဲဆိုင်မှ ဆိုင်ြကေပသည်။ ထို့ေြကာင့် ေလြပင်ကို ဒူးတိုက်ြပသည့် ေလဒူးလွှတ်ြခင်းမျိုးကို တင်စား၍ ဟန်ြပမှျသာြကုံး၀ါးြခိမ်းေြခာက်ြခင်းမျိုးကို ေလဒူးလွှတ်သည်ဟု သုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေလကျယ်သည်

“ေလကျယ်သည်”
(အေြပာြကီးသည် ၊ ြကွား၀င့်၍ ေြပာသည်)
ြကွား၀င့်ေြပာဆိုတတ်ြခင်းကို ရှုတ်ချေသာ်အားြဖင့် ေလလည်သည်နှင့်နိှုင်း၍ ေလလည်သံကျယ်သည်၊ ေလကျယ်သည် ဟု ဆိုြကသည်၊ ပိုမိုကားချဲ့၍ အစွမ်းရိှေလဟန် ြကိမ်းပြခင်းမျိုးကိုလည်း ေလကျယ်သည်ဟုပင် ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေရတိမ်နစ်သည်

“ေရတိမ်နစ်သည်”
(မနစ်နာသင့်ဘဲလျက် နစ်နာခံစားရသည်)
ေရနက်ကို ကူးြဖတ်ရေသာအခါ မေတာ်မဆ နစ်ြမုပ်ေသဆုံးရြခင်း ြဖစ်လွယ်ေလသည်။ ေရတိမ်၌ကား နစ်ြမုပ်ြခင်းြဖစ်ရန် အေြကာင်းမရှိေချ။ သို့ေသာ်လည်း တစ်ခါတစ်ရံ မေမှျာ်လင့်ဘဲနှင့် ေရတိမ်၌ပင် နစ်ြမုပ် ေသဆုံးတတ်ေပရာ တစ်စုံတစ်ေယာက်မြဖစ်သင့် မြဖစ်ထိုက်လှဘဲ တစ်နည်းတစ်ဖုံ ထိခိုက်နစ်မွန်းြခင်း ြဖစ်ရေသာအခါတွင် တင်စား၍ ေရတိမ်နစ်သည် ဆိုြကသည်။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေရငုံသည်

“ေရငုံသည်”
(တစ်စုံတစ်ရာ မေြပာလို၍ နှုတ်ပိတ်သည်)
နှုတ်တွင် ေရငုံထားေသာအခါ ဖွင့်ဟခဲ့ေသာ် ေရဖိတ်ကျမည် ြဖစ်သြဖင့် နှုတ်ကို မဖွင့်မဟနိုင်ဘဲ ချုပ်တည်းထိန်းသိမ်း၍ ထားရဘိသကဲ့သို့ စကားမေြပာရုံမက နှုတ်ကိုပင် မဖွင့်မဟေြကာင်းကို တင်စား၍ ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Saturday, February 27, 2010

ရှက်ေဆးေချသည်

“ရှက်ေဆးေချသည်”
(အရှက်ေြပ တုံ့ြပန်ြပုလုပ်သည်)
တစ်စုံတစ်ရာေြကာင့် အရှက်ရေသာအခါ မိမိအရှက်ေြပေပျာက်ေအာင် ေဆးေြကာ ေချမှုန်းပစ်သည့်အေနြဖင့် တစ်စုံတစ်ရာ ေရာေနှာ၍ အလိုက်အေလျာက် ြပုမှုသည်ကို ဆိုသည်။ တစ်နည်းလည်းရှက်ရြခင်းသည် ရှက်တတ်ေသာေဆး ထိုးနှံေသာက်မျိုထား၍ ရှက်တတ်ြခင်း ြဖစ်ဘိသကဲ့သို့ ထိုေဆးြပယ်၍ အရှက်လွင့်စင်သွားေအာင် တစ်စုံတစ်ရာ ြပုလုပ်ြခင်းကို ရှက်ေဆးေချြခင်းြဖစ်သကဲ့သို့ တင်စားသုံးနှုန်းြခင်းလည်း ြဖစ်ဖွယ်ရှိသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ရှုိးြပသည်

“ရှုိးြပသည်”
(၀င့်၀ါသည် ၊ ဟန်လုပ်သည် ၊ ြကွားသည်)
ထိုစကားမှာ အဂင်္လိပ်စကားြဖင့် ရှုိး(Show)ပင်ြဖစ်၍ ြပြခင်း ၊ ြပသခင်းကျင်းထားြခင်း ၊ ြပပွဲဟူေသာ အနက်ရေလသည်။ မိမိကိုယ်ကိုေပါ်လွင်ေအာင် ခင်းကျင်းြပသသည့်သေဘာြဖင့် ၀ါးြကွားမှုကို တင်စား၍ သုံးသည်။ ရိှုးထုတ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

မိုးကျေရွှကိုယ်

“မိုးကျေရွှကိုယ်”
(မိုးေပါ်မှကျလာသူ ၊ အရပ်တစ်ပါးမှလာေရာက်သူ ၊ ထူးကဲသာလွန်သူ)
လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်သည် မိမိအရပ်ေဒသ ရပ်ရွာမဟုတ်ေသာ အြခားတစ်ေနရာသို့ ေရာက်ရှိသွားေသာအခါ ထိုေဒသမှ လူများက ထိုသို့ တစ်ရပ်တစ်ပါးမှ ေပါ်လာသူကို ဇစ်ြမစ်ဇာတိ မသိရေသာေြကာင့် မိုးကျေရွှကိုယ်ဟု တင်စားဆိုတတ်ြကသည်။ ပျံကျဟူ၍လည်းဆိုြကသည်။ သာမန် အချင်းချင်းထက် ပိုမိုကဲလွန်ေသာ အရည်အချင်းရှိေသာ သူကိုလည်း မိုးကျေရွှကိုယ်ဟု သမုတ်၍ လူမှေမွးဖွားေသာသမန်လူမှျသာ ြဖစ်ေြကာင်းကို ေလးနက်ေအာင် ဆိုလိုေသာအခါတွင်မူ “မိုးကျေရွှကိုယ် မဟုတ်ပါဘူး ” ဟူ၍ပင် ဆိုြကေသးသည်။ မိုးေပါ်မှ ကျလာသူ ၊ မိုးေပါ်မှ ကျလာေသာ ေရွှအဆင့်ရှိနတ်သား/နတ်သမီး စသည့်သေဘာကဲ့သို့ ကဗျာဆန်စွာ တင်သုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေရာေကျာ်

“ေရာေကျာ်”
(အဖွဲ့အစည်း၏ စွမ်းရည်ကိုမီှ၍ ထင်ရှားေပါ်လွင်ရသူ အရာနှံ့လျက် အစွမ်းမရှိသူ)
လူအချူိ့သည် မိမိတစ်ဦးချင်း၌ အရည်အချင်းမရှိေသာ်လည်း အများနှင့် ေရာေနှာလိုက်ပါြခင်းြဖင့် အြခားသူ၏ ဂုဏ်အရည်အချင်းကို မီှကာ ေကျာ်ြကားထင်ေပါ်တတ်ေလသည်။

ထိုသူမျိုးသည် လူအမျိုးမျိုး အဖွဲ့အစည်းကို မှီတွယ်၀င်ေရာက် ေရာေနှာတတ်၍ ထိုလူမျိုးကို ေရာေကျာ်ဟု ဆိုြကသည်။ ေနရာတကာတွင် ၀င်ေရာက်ေသာ်လည်း ပင်ကိုအရည်အချင်းမရှိသူဟု ဆိုလိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

မုတ်ဆိတ်ပျားစွဲသည်

“မုတ်ဆိတ်ပျားစွဲသည်”
(အခွင့်အလမ်း သာသည်)
ပျားတို့သည် ပါးစပ်နှင့် အနီးဆုံးေသာ မုတ်ဆိတ်သို့ လာ၍စွဲေသာအခါတွင် အရံသင့် လှျာနှင့် လျက်ရုံြဖင့် စာသုံးနိုင်စရာရှိသည်ကို စိတ်ကူးရည်ရွယ်၍ “မုတ်ဆိတ်ဖျားမှာ ပျားလာ၍ စွဲေလမှ မခဲမြငို ၊ ြမဲရုံသာလိုသည်” စသည်ြဖင့် ဦးပုည၏ ဆဒ္ဒန်ဆင်မင်း ၀တ္ထုတွင် ဆိုသည်။ “စာရကံြကံုေတာ့ မုတ်ဆိတ်ပျားစွဲသည်” ဟူေသာစကားပုံလည်း ရှိသည်။ တကယ်မဟုတ်ေသာ်လည်း အကျိုးခံစားစရာအခွင့်တစ်စုံတစ်ရာ အရံသင့် ြကိုက်ြကုံဆိုက်ေရာက်လာတတ်ေသာ ကံေကာင်သည့် သူများအတွက် တင်စား၍ သုံးနှုန်းြကသည်။ (အချို့က မုတ်ဆိတ်ြပာစွဲဟူ၍ ပုံ၀တ္ထု ေဖာ်ြကေသးသည်။)

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

မီးထိုးသည်

“မီးထိုးသည်”
(နိှုးေဆာ်သည်)
ေရေနွးဆူရန်အတွက်ြဖစ်ေစ ၊ ဟင်းကျက်ရန်အတွက်ြဖစ်ေစ ၊ မီးအားလိုသည့်အခါ မီးထိုး၍ေပးရသည်။ ထိုသေဘာကိုစွဲ၍ တစ်စုံတစ်ရာြပီးေြမာက်မှုအတွက် ေစ့ေဆာ်ြခင်း ၊ အားေပးနိှုးေဆာ်ြခင်းတို့ကို မီးထိုးသည်ဟု တင်စား၍ သုံးနှုန်းသည်။ အပူကပ်သည်ဟူ၍လည်း သုံးသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

မသိုးသကင်္န်း

“မသိုးသကင်္န်း”
(ညဉ့်ချင်းြပီး စီမံြပုလုပ်ေသာသကင်္န်း)
ဝါေကာက်သည်မှစ၍ ဝါြကိတ် ၊ ၀ါဖန် ၊ ဗိုင်းငင် ၊ ချည်ရစ် ၊ ရက်ကန်းရှည် ၊ ရက်ကန်းယက် ၊ ချုပ် ၊ဆိုး စသည်အားြဖင့် သကင်္န်းအြဖစ်သို့ ေရာက်သည်အထိ ညဉ့်ချင်းြပီး စီမံြပုလုပ် ကပ်လှူေသာသကင်္န်းကို ချည်စာတင်ေသာ ေကာ်ရည်တို့ကို မပုပ်မသိုးမီ ြပီးစီးသည်ကို တင်စားေသာအားြဖင့် မသိုးသကင်္န်းဟု ေခါ်သည်။ (ြမတ်စွာဘုရား လက်ထက်ေတာ်က ကုသိုလ်ဟုန်ြဖင့် ညဉ့်တွင်းချင်း ၀ါစိုက်၍ သီးပွင့်ေစသည်ဟု ဆိုသည်။)

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘုကျသည်

“ဘုကျသည်”
(မေြပမြပစ်မူသည် ၊ အဆင်မေြပြဖစ်ေအာင်ဆက်ဆံမှုြပုသည်)
မိတ်ကျွမ်းပျက်သည်၊ သစ်ပင်၏ အဆစ်အဖု အသားြပင်၏အဖုအပိန့်တို့သည် မေြပမြပစ်ခုံးခု၍ေနသည်ြဖစ်ရာ ထိုအဖုကိုစွဲ၍ ေပါင်းသင်းဆက်ဆံရာ၌ မေချာေြမ့ မေြပြပစ်ေအာင်ြပုမူတတ်သူကိုထစ်ေစသည်၊ ဘုကျသည်ဟူ၍ သုံးစွဲသည်။

သူတစ်ဦး၏ ဖီလာဆန့်ကျင်မှုြပုတတ်ြခင်းကိုလည်းေကာင်း၊ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အဆင်မေြပ ဆက်ဆံမှု မေချာေမွ့ြခင်းကိုလည်းေကာင်း တင်စား၍ သုံးသည်။ “ကျ” ဟူေသာ စကားြဖည့်ေစသည်။ သေဘာေရာက်ေစသည်ဟူေသာ အနက်ရှိ၍ ေနာက်ကျသည် ၊ ေတာကျသည် ၊ ဗိုလ်ကျသည် စသည်ြဖင့် တွဲဆက်သုံးနှုန်းေလ့ရှိသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဘးတီးသည်

“ေဘးတီးသည်”
(၀ိုင်း၀န်း အားေပးသည် ၊ စပ်ြကားမှာေလာ်လည်တိုက်တွန်းေသွးေဆာင်သည်)
ဆန်၊ ပဲ စသည်တို့ကို ြခင်တွယ်ေသာအခါ ေလာင်းထည့်ြပီးေနာက်ပို၍ ဆံ့၀င်ေလေအာင် ခိုေနေသာ ေလများထွက်သွားေစရန် ေတာင်းတင်းထည့်စရာတို့ကို ေဘးနှစ်ဖက် တီးရိုက်ေပးရေလသည်။ ထိုသို့ေဘးတီးြခင်းသည် ပို၍၀င်ေအာင်ြပုြခင်းပင် ြဖစ်သည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ တစ်ဦးတစ်ေယာက်က အြခားသူတစ်ဦးတစ်ေယာက် နားပါး၀င်ေအာင်ေြပာဆိုေဆာင်ရွက်ရာ၌ ထိုေဆာင်ရွက်သူ အကျိုးငှား စပ်ြကားမှဝင်၍ တစ်ဖက်သူနား၀င်လွယ်ေလေအာင် ေဖျာင်းဖျအားထုတ် သွယ်လှယ် ေဆာင်ရွက်ြခင်းကို ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Friday, February 26, 2010

ဘ၀ေြပာင်းသည်

“ဘ၀ေြပာင်းသည်”
(ေသသည် ၊ အြဖစ်ေြပာင်းလဲသည်)
ဗုဒ္ဓဘာသာတို့သည် တမလွန်ေလာကရှိေြကာင်းကို ယုံြကည်သည့်အတိုင်းေသဆုံးေသာအခါ ေနာက်တစ်ဘ၀သို့ ၀ိညာဉ်ေြပာင်းေရွှ့သည်ဟု ယူဆေသာအအေနြဖင့် ၀ိညာဉ်ေြပာင်းသည်၊ ဘ၀ေြပာင်းသည် စသည်ြဖင့် ေြပာဆိုြကသည်။

တစ်ခါတစ်ရံတွင် အြဖစ်အေနအရပ်မှ အြခားတစ်ရပ်သို့ ေြပာင်းလဲြခင်း၊ လိင်ေြပာင်းလဲြခင်းစသည့် အေြပာင်းအလဲကိုလည်း ဘ၀ေြပာင်းသည်ဟုပင် ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘရုတ်ကျသည်

“ဘရုတ်ကျသည်”
(ေလလွင့်ေနှာင့်ယှက်သည်)
ထိုစကားမှာ ဘရုသုက္ခလုပ်သည်ဟူေသာ စကားမှ ေပါ်လာသည်။ ရှုပ်ရှုပ်ေထွးေထွးြဖစ်ေအာင် ေနှာင့်ယှက်ြခင်း ၊ ရည်ရွက်ချက်မရှိဘဲ ေလလွင့်ကာ ြပုမူလုပ်ကိုင်ြခင်း ၊ လူမှန်းစဖွယ် ရှုပ်ေနှာင်စွက်ဖက်ြခင်းစသည် မနှစ်ြမို့ဖွယ် လှုပ်ရှားမှု ၊ ေနှာင့်ယှက်မှုများကိုသုံးနှုန်းသည်။ မူလစကား ဘရုသုက္ခမှာ ဗာလဥဿုက (ဗာလုဿုက)လူမိုက်တို့၏ အားထုတ်မှုဟူ၍ အဓိပ္ပာယ်ရှိေသာ စကားမှေရွ့လျားလာသည်။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဗွေဆာ်

“ေဗွေဆာ်”
(အဖျားအဦး ထိပ်ဆုံးအလှည့်)
လက်ဖျားေဗွ ဦးထိပ်ေဗွ စေသာ ရစ်လည်လှည့်ပတ်သည့်အေရးအေြကာင်း ေဗွမျိုးမှာ အထိပ်အဖျားအထက်၌သာ တည်တတ်ေသာေြကာင့် ေဗွဟူေသာ စကားကို အဦးအဖျား ေရှ့ဦးေရှးထိပ်ဟူ၍လည်း မှတ်ယူသုံးနှုန်း သြဖင့် အဦးအလှည့်ကို ေဗွေဆာ်ဟုဆိုသည်။ (လယ်ေတာ် ၊ ဘိတ်ဟူေသာ အလယ် အဆုံး သုံးစကားများလည်း ရှိသည်) ေဘွမှာကား အလယ်ဘုံဟူေသာ အနက်ရရှိသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဗူးထဲက ေရပါသည်

“ဗူးထဲက ေရပါသည်”
(အရင်းအနှီးထဲက စိုက်ထုတ်စွန့်လွှတ်ရသည် ၊ ရှိရင်းစွဲပါ ေလျာ့ပါးရသည်)
ေရေတာင်းသူအား အိုးထဲမှေရကိုေပး၍ မေလာက်သြဖင့်ေရဘူးထဲမှ ေရကိုေပးလိုက်ရေသာအခါ ဘူးထဲက ေရပါသည်ဟုဆိုသည်။ ဆိုလိုရင်းမှာ သာမန်ပစ္စည်းသာမက အထူးတလည်စုေဆာင်းသိုမှီးထားေသာ မိမိ၏အရင်းအနှီးထဲကပါ ပဲ့ပါသွားြခင်းကိုဆိုသည်။

ေရဘူးကို ငှားရာ၌ ေရဘူးငှားရုံသာမက ဘူးထဲက ေရပါအဆစ်ေပးလိုက်ရသည့်သေဘာလည်း ထို့အတူပင်ြဖစ်သည်။ အြမတ်အစွန်းထဲကသာမက အရင်းအနီှးထဲကပါ ပဲ့ထွက်ြခင်းကို တင်စား၍ဆိုသည်။ သုညထဲက အနှုတ်လက္ခဏာသေဘာကို ထင်ေစသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ြဖတ်ထိုးဉာဏ်

“ြဖတ်ထိုးဉာဏ်”
(အေြကာင်းအခွင့်အေလျာက် ြကားတွင်ြဖတ်၍ ေပါ်ေသာဉာဏ်)
ြကိုတင်စဉ်းစားထားသည်ထက် ရုတ်တရက် အေြကာင်းေပါ်လာေသာအခါတွင်ြကားြဖတ်၍ အလိုက်သင့် ေြပေလျာေအာင်ေဆာင်ရွက်သင့်သည်ကို ြကံဆြပုလုပ်ရသည့်အခါ ၊ ေပါ်ထွက်လာေသာ တခင်္နုပ္ပတ္တိဉာဏ်မျိုးကို ြဖတ်ထိုးဉာဏ်ဟုပင် ေခါ်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဖာ်လံဖားသည်

“ေဖာ်လံဖားသည်”
(ကပ်ပါးြပုသည် ၊ ေြမှာက်ပင့်ကပ်ရပ်၍ ခယသည်)
ထိုစကားမှာ တရုတ်စကားလုံးပင်ြဖစ်၍ တရုတ်ဘာသာ၌ တိုက်ရိုက် အသုံးမရှိေသာ်လည်း ြမန်မာအဓိပ္ပာယ်ကို လုံးေကာက်ြပန်ဆိုြပီး စကား၀ှက်ပမာ ြပုထားြခင်း ြဖစ်သည်။ အဓိပ္ပာယ်မှာ “ေ၀ှးေစ့မ,သည်” ဟူ၍ ြဖစ်သည်။ ကပ်ရပ်၍ေြမှာက်ပင့် အြကိုက်ေဆာင်ကာ ခယြခင်းကို သေရာ်၍ ဆိုြခင်းြဖစ်။ မိန်းမများအတွက် “ေဖာ်စီဖားသည်” ဟူ၍လည်း ဣတ္တိလိင်ြဖင့် သုံးြကေသးသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဖာ်ေကာင်

“ေဖာ်ေကာင်”
(အြပစ်ကို ဖွင့်ေဖာ် ၀န်ခံသူ ၊ သစ္စာေဖာက်သူ)
လူအစုလိုက် ပူေပါင်းကျူးလွန်ေသာ ြပစ်မှုတစ်စုံတစ်ခုကို ပါ၀င်ကျူးလွန်သူ တစ်စုံတစ်ဦးက စတင်၍ ထုတ်ေဖာ်၀န်ခံလိုက်ေသာအခါ ထိုသူသည် အြပစ်ကိုစ၍ ေဖာ်သူအြဖစ်ြဖင့် အစုိးရ သက်ေသအခွင့်အေရးကို ခံရရှိနိုင်ေလသည်။ ဤသေဘာကိုစွဲ၍ လှျို့၀ှက်ချက်တစ်ရပ်ရပ်ကို စ၍ထုတ်သူကို ေဖာ်ေကာင်ဟုေခါ်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ြပုတ်မနူး

“ြပုတ်မနူး”
(ြမံုေစ့ေစ့ေနသူ ၊ မပွင့်လင်းသူ ၊ သွန်သင်ြပုြပင်၍မရသူ)
ပဲေစ့များကို ြပုတ်ေသာအခါ အချို့ပဲေစ့များသည် ကျစ်၍ေနသြဖင့် မနူးမကျက်ဘဲ ကျန်ေနတတ်ရာ ထိုပဲေစ့မျိုးကို ြပုတ်မနူးဟုေခါ်ေလသည်။ ထိုသို့အားြဖင့် လုံး၀အစိမ်းလည်းမဟုတ် ၊ အကျက်လည်းမဟုတ်ဘဲ ြမုံေစ့ေစ့ေနပုံကို တင်စား၍ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းမရှိဘဲ မတုန်မလှုပ် ြမုံေစ့ေစ့ေနတတ်သူ ၊ သွန်သင်ဆွဲေဆာင်၍ မရသူမျိုးကို ေခါ်ေ၀ါ်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Thursday, February 25, 2010

ြပန်ေပါင်းထုပ်သည်

“ြပန်ေပါင်းထုပ်သည်”
(ြပန်လည်ေပါင်းဖက်သည်)
ေကာင်းညှင်း စသည်ကို အေငွ့ြဖင့် ေပါင်းြပီးေနာက် အုန်းသီး စသည်ြဖင့် ေရာစွက်လျက် တစ်ဖန်ြပန်၍ ေပါင်းနှပ်သည်ကို ြပန်ေပါင်း၊ ြပန်ေပါင်းထုပ်သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍လင်မယားစသည်တို့ အခိုက်အတန့် ကွဲကွာြပီးေနာက် ြပန်လည်၍ေပါင်းသင်းေနထိုင်သည််ကို ြပန်ေပါင်းထုပ်ဟု ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပဲခူးဆား

“ပဲခူးဆား”
(အရာရာတွင် ပါတတ်သူ အရာနှံ့သူ)
ပဲခူးနယ်မှ ချက်လုပ်ေသာ ဆားသည် ခတ်ေလရာတိုင်း၌ ငန်လွန်းလှသည်ဟု ေြပာစမှတ် ြပုေလသည်။ ထို့ေြကာင့်ေနရာတကာတွင် စွက်ပါ၀င်တတ်သူ ၊ အရာအရာတိုင်း၌ နှံ့စပ်ေရာ၀င်တတ်သူကို တင်စားေသာအားြဖင့် ခတ်တိုင်းငန်ဟူ၍လည်းေကာင်း၊ ပဲခူးဆားဟူ၍လည်းေကာင်း တင်စား ေခါ်ြကသည်။ ဆားသည် အစားအစာဟူသမှျတွင် အရာ၀င်အသုံးတွင်သည်ကိုစွဲ၍လည်းေနရာများတွင် အေထာက်အကူြဖစ်ေစနိုင်သမှျကို တင်စား၍ ေခါ်ေသးသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပုေဒါင်းလိုက်သည်

“ပုေဒါင်းလိုက်သည်”
(အေမှျာ်ရလွန်သည်)
ကယားြပည်နယ်တွင် လည်ပင်း၌ ေြကးေခွများ ၀တ်ဆင်ေလ့ရှိ၍ လည်းပင်းရှည်သည်ကို ပိုလွန်တင်စားေသာအားြဖင့် လည်ပင်း ပုေဒါင်းလိုက်သည်ဟု ဆိုြကသည်။ (ပုံေတာင်းလိုက်သည်နှင့် မတူေချ။) ့ါ

မှတ်ချက်
။ ။ ေမာင်ေမာင်ရယ် နင့်ကို ေြပာရတာ လည်ေချာင်းပေဒါင်းလိုက် ေတာ့မလိုပဲ ဟုလည်း အသံုးရှိသည်

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပုံမှားရိုက်သည်

“ပုံမှားရိုက်သည်”
(ဟန်ေဆာက်မှုြဖင့် လိမ်လည်သည် ၊ အတုြပု၍ လိမ်သည်)
လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်သည် အြခားလူတစ်ဦးတစ်ေယာက်၏ အေပါ်တွင် ထိုသူ၏မိတ်ေဆွ သို့မဟုတ် ေဆွမျိုးသားချင်းတစ်ဦးဦး အဟန်ြဖင့် လိမ်လည်သွားြခင်းကို ပုံမှားရိုက်သည်ဟု ဆိုြကသည်။ နာမည်ေကျာ် အမှတ်တံဆိပ်များတွင် ပါရှိေသာ ပကတိပုံအစား အြခားဆင်တူရိုးမှားပုံြဖင့် ရိုက်နှိပ်တုြပု၍ လိမ်လည်သည့် သေဘာမျိုးပင်ြဖစ်၍ ဆင်တူရိုးမှားပုံ ဟန်ေဆာင်ြခင်းကို ဆိုသည်။ ဧည့်သည်ဟန်ေဆာင်၍ ဓားြပတိုက်ြခင်း၊ လင်သားဟန်ေဆာင်၍ ကျူးလွန်ြခင်းစသည်တို့ကိုလည်း တင်စား၍ ပုံမှားရိုက်ဟုပင် ဆိုြကေလသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပိဋကတ်အိုးကွဲ

“ပိဋကတ်အိုးကွဲ”
(ပညာတတ်ေယာက်ေဆာင်သူကို သေရာ်၍ ေခါ်ေသာအမည် (ပညာနည်းပါးသူးကိုလည်း သေရာ်၍ သုံးသည်))
စာေပ ပရိယတ္တိ ကျွမ်းကျင်သူများကို ပိဋကတ်အိုးဟူ၍ တင်စားချီးကျူး ေခါ်ေ၀ါ်ြကသည်။ သို့ရာတွင် စာေပ ပရိယတ္တိမြပည့်စုံသူ ၊ မနှံ့မစပ်သူမျိ်ုးကိုမူ သေရာ်ေသာအားြဖင့် ပိဋကတ်အိုးကွဲဟူ၍ေခါ်ဆိုြကသည်။ လူတစ်ေယာက်အား ပညာနှင့်ပတ်သတ်၍ ချီးမွမ်းဟန်ြဖင့် ရှုတ်ချေြပာဆိုလိုေသာအခါ ထိုစကားြဖင့် သုံးနှုန်းေခါ်ဆိုတတ်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပန်းဦးလွှတ်သည်

“ပန်းဦးလွှတ်သည်”
(အပျိုကာမကို ေပးလှူသည်)
ပုဂံြပည် အေနာ်ရထားမင်းလက်ထက် မတိုင်မီ ေပါ်ထွန်းေသာ သာသနာြပု အရည်းြကီးရဟန်းတို့မှာ နိုင်ငံေတာ်တွင်း ထိမ်းြမားလက်ထပ်မည့် သူတို့သမီးများအား မထိမ်းြမားမီ တစ်ညတွင် ေကျာင်းသို့ ပို့လွှတ်ေစလျက် နံနက်လင်းေသာအခါမှ ထိမ်းြမားေစေသာအေလ့ရှိသည်။ လူအများက ထိုသို့လွှတ်မှ အြပစ်လွတ်သည်ဟု ယုံြကည်ြကသည်။ မင်းအာဏာလည်းထားရှိခဲ့သည်။ ထိုသို့ ကာမဦးလှူြခင်းကို ပန်းဦးလွှတ်သည်ဟု ေခါ်ဆိုခဲ့သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပုလဲနံပသင့်သည်

“ပုလဲနံပသင့်သည်”
(ခင်မင်ကျွမ်း၀င်)
ပုလဲဆိုသူနှင့် နံပဆိုသူတို့ သင့်ြမတ်ခင်မင်ြကသည်ကို တင်စားဆိုသည်ဟု ယူဆြကသည်။ စကားရင်းြမစ် မထင်ရှားေချ။ ခင်မင် ကျွမ်း၀င်သည့်သေဘာကို တင်စားချက်ပင်ြဖစ်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပွဲကျသည်

“ပွဲကျသည်”
(ပရိသတ် သေဘာကျသည်)
ပွဲသဘင်များတွင် ရယ်ဖွယ်ရာ ဟာသများကို ပရိသတ် သေဘာကျလာေအာင် ေြပာဆိုြပသနိုင်စွမ်းသည်ကို တင်စား၍ဆိုသည်။ ပွဲလာသူတို့ သေဘာကျသည်ဟူေသာ သေဘာပင်ြဖစ်ေသာ်လည်း ဟာသအရာ၌ အသုံးများသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပန်ကာကျသည်

“ပန်ကာကျသည်”
(ဖျတ်လတ် လည်ပတ်သည်)
ပန်ကာဟူေသာ စကားမှာ လည်ပတ်ေသာ ေလသွင်းရဟတ်ဟူ၍ အဓိပ္ပာရှိေသာ ဟိနီ္ဒစကားြဖစ်သည်။ ထိုပန်ကာကိုအစွဲြပု၍ လည်ပတ်ပါးနပ်သူ၊ လည်ပတ်ပါးနပ်ြခင်းကို တင်စားကာ ပန်ကာကျသည်ဟု ဆိုသည်။ ပန်ကာကဲ့သို့ လည်ပတ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပုေဒါင်းလိုက်သည်

“ပုေဒါင်းလိုက်သည်”
(အေမှျာ်ရလွန်သည်)
ကယားြပည်နယ်တွင် လည်ပင်း၌ ေြကးေခွများ ၀တ်ဆင်ေလ့ရှိ၍ လည်ပင်းရှည်သည်ကို ပိုလွန်တင်စားေသာအားြဖင့် လည်ပင်း ပုေဒါင်းလိုက်သည်ဟု ဆိုြကသည်။
(ပုံေတာင်းလိုက်သည်နှင့် မတူေချ။)

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Wednesday, February 24, 2010

ပါစားေပးသည်

“ပါစားေပးသည်”
(အခွင့်သာေပးသည်)
ပုဆစ်ေြကွကစားရာတွင် ေြကွနှစ်ပွင့်ကို “ပါ” ဟုေခါ်ရာတစ်ဖက်က တစ်ဖက်အား လက်ရည်အသာေပး၍ ကစားလိုသြဖင့် ပါစားေပးသည်ဟု အစွဲြပု၍ အခွင့်အေရးေပးြခင်း၊ အလိုလိုက်ြခင်း၊ မျက်နှာသာေပးြခင်းတို့ကို ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပန်းပွင့်သည်

“ပန်းပွင့်သည်”
(အရွယ်ေရာက်သည်၊ ဓမ္မတာေသွးေပါ်သည်)
မိန်းမတို့၏ ဓမ္မတာရာသီေသွးကို ရာသီပန်းဟု ေခါ်ေလရာ မိန်းကေလးများ အရွယ်ေရာက်သည်ကိုလည်းေကာင်း၊ လစဉ် ဓမ္မတာ ေသွးေပါ်သည်ကိုလည်းေကာင်း ပန်းပွင့်သည်ဟု တင်စားဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပတ်တီးချသည်

“ပတ်တီးချသည်”
(ကလိမ်ကျသည်၊ တစ်ပတ်ရိုက်သည်၊ လိမ်လည်သည်)
ထိုစကားမှာ ဟိနီ္ဒစကားြဖင့် “လိမ်လည်မှုြဖင့် ရိုက်သည်၊ လိမ်လည်မှုြဖင့် ထိပါးေစသည်” ဟူ၍ ပတ်တီးမာရိုးဟု သုံးနှုန်းရာ၊ ြမန်မာဘန်းစကား၌ ပတ်တီးချသည်ဟု ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ပတ်စာခွာ ဖျာသိမ်းသည်

“ပတ်စာခွာ ဖျာသိမ်းသည်”
(ေနာက်ဆုံး အြပီးသတ်ေအာင် ေဆာင်ရွက်သည်)
ပွဲကရာတွင် ပွဲြပီး၍ ဇာတ်လမ်း ဇာတ်ကွက် သိမ်းြပီးေနာက် ေနာက်ဆုံးေသာ အလုပ်သည် ဗုံများမှ ပတ်စာတို့ ခွာပစ်ြခင်း၊ ခင်းထားေသာ ဖျာများ သိမ်းဆည်းြခင်းတို့ပင် ြဖစ်ေလသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ ေနာက်ဆုံးြဖစ်ေသာ အဆင့်ကို ေဆာင်ရွက်သည့်အခါ သုံးနှုန်းသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

နှုတ်သီးေကာင်းသည်

“နှုတ်သီးေကာင်းသည်”
(စွာသည်၊ ရန်လိုတတ်သည်)
ရန်စွာနှုတ်ထိုးတတ်ေသာ မိန်းမများကို နှုတ်ထက်သည်၊ နှုတ်ေကာင်းသည်ဟု တင်စားဆိုရာတွင် နင့်သီးေစလိုသြဖင့် သွယ်၀ိုက်ေသာအားြဖင့် တိရစာ္ဆန်နှင့် နိှုင်းကာ နှုတ်သီးေကာင်းသည်ဟု သုံးနှုန်းေလသည်။ ချီမွမ်းေြပာဆိုေသာ အဓိပ္ပာယ်နှင့် ကွဲလွဲြခားနားေစရန်လည်း ြဖစ်ေလသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Tuesday, February 23, 2010

ေနာင်ြကဉ်သည်

“ေနာင်ြကဉ်သည်”
(အနာဂတ်အတွက် တစ်ဖန်မကျူးလွန်၀ံ့ေအာင် သင်ခန်းစာရသည်)
လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်သည် တစ်ြကိမ်တစ်ခါ၌ အမှားအယွင်းြပုမိ၍ ြပုမိသည့်အတွက် လက်ေတွ့အြပစ် ခံယူရရှိေသာအခါ ေနာင်အနာဂတ်တွင် ထိုသို့ ထပ်မံြပုမိခဲ့လှျင် ေတွ့ြကံုရမည့် အြပစ်ကို သိြပီး ြဖစ်၍ ေနာင်အခါတွင် ေရှာင်ြကဉ်ရေလာက်ေအာင် အသိစွဲြမဲ ခိုင်မာ၍ အမှန်ကို သိရှိလာသည်ကို အေြကာင်းြပု၍ ထိုသို့သင်ခန်းစာရြခင်းကို ေနာင်ြကဉ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

နိဒါန်းပျိုးသည်

“နိဒါန်းပျိုးသည်”
(အစချီသည် ၊ အဦးအစအဆင့်ကိုြပုလုပ်သည်)
စာေရးသားသည့်အခါ ေရးသားရြခင်းအေြကာင်းကိုေရှးဦးစတင် ေရးသားရေလရာ ထိုပုိဒ်ကို နိဒါန်း(နိဒါန) ဟုေခါ်ေလသည်။ သနီ္တေကနိဒါန်း၊ အ၀ိဓူေရနိဒါန်း စသည်ြဖင့် ဗုဒ္ဓ၀င်၌ ရှိ၏။ နိဒါန်း၏အဓိပ္ပာယ်သည် အေြကာင်းအရာြဖစ်ေသာ်လည်း ေရှးဦးအစကဲ့သုိ့ အမှတ်ယူလာခဲ့ြကသြဖင့် တစ်စုံတစ်ရာ ြပုလုပ်ရာ၌ အစပျိုးသည်ကို နိဒါန်းပျိုးသည်ဟုပင် တင်စားဆိုသည်။ ပဏာပျိုးသည်ဟူ၍လည်း ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

နင်းြပား

“နင်းြပား”
(ဆင်းရဲသား၊ အဖိနှိပ်ခံလူတန်းစား၊ ေအာက်တန်းစား)
လူအများဖိနင်း၍ ြပား၀ပ်ေနေသာအရာနှင့် နိှုင်းကာ လူသူတကာ၏ ဖိနိှပ်ေသွးစုပ်ြခင်းခံရသူ၊ နိှပ်စက်ညှဉ်းပန်းြခင်း ခံရသူများဟုအဓိပ္ပာယ်ရသည်။ သာမန် ဆင်းရဲသားများကိုလည်း တင်စား၍သုံးသည်။ ေကျာမွဲလူတန်းစားနှင့် အတူပင် ြဖစ်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဓမ္မာေသာက ြဖစ်ြကသည်

“ဓမ္မာေသာက ြဖစ်ြကသည်”
(မသင့်မြမတ်ြဖစ်ြကသည် ရန်ဖက်ြဖစ်သည်)
ေဗဒင်ကိန်းများတွင် လူအချင်းချင်း ေန့နံအလိုက် မိတ်ဖက်ရန်ဖက် ေရွးစစ်ရာတွင် မသင့်ြမတ်ေသာရန်ဖက် ေန့နံချင်းကိုအလွယ်သိမှတ်ေစရန် “ဓမ္မာ၊ ေသာက၊ အင်း၀၊ ရာဇာ၊ အိမ်ေထာင်ဖက် အသက်မရှည်ရာ” ဟူေသာ လကင်္ာအရ မှတ်ထားခ့ဲြကေလသည်။

ဓမ္မာအရ စေနနှင့် ြကသပေတး၊ ေသာကအရ ေသာြကာနှင့်တနလင်္ာ စသည်တို့မှာ ရန်ဖက်ြဖစ်ြကသည်။ ထိုသေဘာကိုယူ၍တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး မသင့်ြမတ်သည်ကို ထိုလကင်္ာပုဒ်ြဖင့် ဓမ္မာေသာက ြဖစ်သည်ဟု သုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဒါင်းေတာက်သည်

“ေဒါင်းေတာက်သည်”
(အနံှ့အြပား ရှာေဖွသည်)
ဥေဒါင်းငှက်များသည် ြကက်များ အစာေကာက်သကဲ့သို့ဆက်ကာ ဆက်ကာ လည်ေငါက်၍ ဟိုဟိုသည်သည် နှုတ်သီးေတာက်ေလ့ရှိသည်။ ထိုနည်းပမာကို တင်စား၍ ေနရာအနှံ့အြပားလှည့်ကာ ြပန်ကာ မနားမေန ရှာေဖွြခင်းကို ေဒါင်းေတာက်ေအာင်ရှာသည်၊ ရှာ၍ ေဒါင်းေတာက်သည်ဟူ၍ သုံးစွဲြကေလသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဒါင့်ကျိုးသည်

“ေဒါင့်ကျိုးသည်”
(ပိြပားေသ၀ပ်သည်)
ရုန်းကန်ေထာင်ြကွြခင်းမရှိ၊ ေသ၀ပ်ပိရိေသာ အေခါက်အချိုးတို့သည် ေဒါင့်ကျိုးေအာင် ဖိေခါက်ထားေသာ အရာများသာ ြဖစ်ေလသည်။ ထိုသေဘာကိုစွဲ၍ မဖီမဆန် ေသ၀ပ်ကျိုးနွံ ပိရိေသာ အဓိပ္ပာယ်မှာ အသားေသသည်၊ စည်းကမ်း ေသ၀ပ်သည်၊ စနစ်အေြခကျသည်ဟူ၍ပင် ြဖစ်၏။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဒ၀ါလီခံသည်

“ေဒ၀ါလီခံသည်”
(လူမွဲစာခံသည်၊ လူမွဲအြဖစ် ဥပေဒအရ ေြကညာသည်)
သူတစ်ပါး၏အေြကွးကို ေချးငှားြပီးေနာက် မဆပ်နိုင်ေသာ အခါ ဥပေဒ အကာကွယ်ယူလျက် လူသိနတ်ြကားအားြဖင့် လူမွဲြဖစ်ေြကာင်း ၀န်ခံေြကညာေလသည်။ ထိုသို့ ေြကညာချက်အရ ေြမတို့ကို ပိုင်ဆိုင်ြခင်း မရှိေတာ့ေချ။ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့လှျင် ေြကွးရှင်ကသိမ်းယူခွင့် ရှိေလသည်။ ထိုသို့ လူမွဲစာခံယူသူသည် အေြကွးေပးဆပ်နိုင်ြခင်းမရှိ၍ ေြကွးဆပ်ခွင့်ကင်းေသာ်လည်း သာမန်ြပည်သူတို့ ရသင့်ရထိုက်ေသာ အာမခံေပးခွင့်၊ အေရွးခံခွင့် စသည့် အခွင့်အေရးများမှြငင်းပယ်ြခင်း ခံရသည်။ ထိုသို့ လူမွဲစာရင်းခံ ြခင်းကို ဟိနီ္ဒဘာသာအားြဖင့် ေဒ၀ါလီခံသည် ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဒူးေထာက်သည်

“ဒူးေထာက်သည်”
(အညံ့ခံသည်၊ ဩဇာခံသည်)
ေရှးအခါက လက်ေအာက်ခံ ၊ ေကျးကျွန်း ၊ အေစအပါး စသည် တို့သည် အရှင်သခင်အား ရိုေသေလးြမတ်ေသာ အမူအရာကို ြပေသာအားြဖင့် ဒူးေထာက်တုံ့၀ပ်၍ ခစားခို၀င်ြကရသည်ြဖစ်ရာ လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်အား အေလှျာ့ေပးအညံ့ခံ၍ သခင်အြဖစ် သို့မဟုတ် မိမိထက် သာလွန်သူအြဖစ် အမှတ်ြပုရသည့်အခါတွင် တင်စား၍သုံးသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Monday, February 22, 2010

ဒုံရင်းဆိုက်သည်

“ဒုံရင်းဆိုက်သည်”
(ပင်ရင်းေနရာ ြပန်ေရာက်သည်)
ေြပးပွဲများတွင် စ၍ တာထွက်ရာအစကို ဒုံဟု ေခါ်၍ ပန်း၀င်ရာ တာအဆုံးကို ပန်းတိုင်ဟု ေခါ်ေလသည်။ ထို့ေြကာင့် အရင်းအစသို့ ြပန်ေရာက်ြခင်းကို ဒုံရင်းဆိုက်သည်။ ဒုံရင်းကျသည်ဟု တင်စား၍ ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဒက်ထိတိုးသည်

“ဒက်ထိတိုးသည်”
(တိုက်ရိုက်တည့်မတ်စွာ တိုက်ဆိုင်သည်)
ြမင်းပွဲတွင် ြပိုင်ြမင်းနှစ်ေကာင်စလုံး တညီတည်း တစ်ြပိုင်တည်း အတူပန်း၀င်သည့်ပွဲကို အဂင်္လိပ်ဘာသာြဖင့် (Deat heat) အသံထွက်နီးစပ်ရာအားြဖင့် ဒက်ထိဟု ေခါ်သည်။ ထိုသို့ နှစ်ေကာင်တိုက်ညီြခင်းကို တင်စား၍ စာေမးပွဲေမးခွန်နှင့် ကျက်ထားေသာစာပုဒ်တို့ အံကိုက်ကျြခင်း၊ မီးရထားနှစ်စင်း တစ်ချိန်တည်းအေရာက်တူြခင်းစသည်တို့ကိုပါ ဒက်ထိတိုးသည်၊ ဒက်ထိေရာက်သည်ဆိုြကသည်။ ြမန်မာစကားဟုပင် အချို့မှတ်ထင်ြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေထာက်ကွက်သည်

“ေထာက်ကွက်သည်”
(ေထာက်ခံမလိုနှင့် ကန့်ကွက်သည်)
လွှတ်ေတာ်တွင် အဆိုကို ေထာက်ခံသူများဘက်မှေြပာဆိုခွင့် အလှည့်ကို ေတာင်း၍ ေြပာဆိုေသာ်လည်း ေြပာဆိုေသာ စကားများတွင် ကန့်ကွက်ရှုတ်ချသည့်သေဘာများသာ ပိုမိုရှည်လျား များြပားစွာ ေဖာ်ထုတ်ေြပာေြပာဆိုေနသြဖင့် ေထာင်ခံရာမေရာက်ဘဲ ရှိေသာေြကာင့် ေထာက်ကွက်ြခင်းြဖစ်သည်ဟု ေ၀ဖန်ညွှန်ြပရာမှ ထိုစကားတွင်လာသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေထာင် နားခမ်းနင်းသည်

ေထာင် နားခမ်းနင်းသည်
(ရာဇာ၀တ်ြပစ်မှု ကျူးလွန်အ့ံဆဲြဖစ်သည်)
ရာဇ၀တ်မှုကို ကျုးလွန်လှျင် အြပစ်ရြပီး ေထာင်ထဲသို့ ေရာက်တတ်သည်ြဖစ်ရာ ရာဇ၀တ်တစ်ခုခု သို့မဟုတ် ေထာင်ကျေလာက်ဖွယ်ရှိေသာ ြပစ်မှုတစ်ခုခုကို ကျုးလွန်မိအံ့ဆဲဆဲ ရှိြခင်းကိုေသာ်လည်းေကာင်း ၊ ေထာင်မကျ ေသးေသာ်လည်း ေထာင်ကျရမည်အြပစ်ကို တိတ်တဆိတ် ကျုးလွန်ခဲ့မိြခင်းကိုေသာ်လည်းေကာင်း၊ ရာဇ၀တ် သင့်ေစနိုင်သည့် အလုပ်တစ်ခုခုကို ရည်ရွယ်ဟန် ြပင်ထားလှျင်ေသာ်လည်းေကာင်း တင်စား၍ ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ထီရုိးရှည်သည်

“ထီရုိးရှည်သည်”
(ကဲလွန်ြပုမူသည်)
ထိုစကားမှာ “ေမာင်ေမာင်ဆိုေလ ထီရိုးရှည်” ဟူေသာ စကားမှစတင်သည်။ အသည်သားတစ်ဦးအား မင်းမှုေတာ်ထမ်း ထီးေတာ်မိုးအြဖစ် ေြမှာက်စား၍ လူအများက မင်းညီးမင်းသားအနွယ်ကဲ့သို့ ေမာင်ေမာင်ဟု အမည်ဦးတပ်ကာ ေခါ်ေလရာ ေမာင်ေမာင်ဟု အေခါ်ခံရတိုင်း စိတ်ေနြမင့်၍ သူကိုင်ေဆာင်ေသာ ထီးကို ထီးရိုးတစ်လက်မစီ ြမှင့်၍ ကိုင်ေလသြဖင့် ထီးရိုးရှည်၍ ရှည်၍သာ တက်လာသည်ကို စွဲလျက် “ေမာင်ေမာင်ဆိုေလ ထီးရုိးရှည်” ဟု ဆိုြကသည်။

ထိုသေဘာကို စွဲ၍မလိုလားေလ ပိုြပီးကဲလွန်ေလ.........စသည်အားြဖင့်ဆန့်ကျင်ေတာ်လှန်၍ ကဲလွန်ြပုမူသည်ကို အဓိပ္ပာယ်ယူကာ တင်စားသုံးနှုန်းေနြကသည်။ “ေြကာက်တယ်ဆိုေလ ၊ ေြကာင်ကေလးနှင့် တို့ေလ”၊ “ဆိုေလ ကဲေလ မန်းေလြပဲေလ” ဟူေသာ စကားပုံနည်းတူ အဓိပ္ပာယ်ေြပာင်းလာသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ထိုသည်

“ထိုသည်”
(စိတ်လိုရာ အနှံသွားေနသည် မူယစ်စြပုေနသည်)
၀ိဇ္ဇာဓိုရ်ဟူေသာ စကားနှင့်စပ်၍ ၀ိဇ္ဇံ ၊ ေဇာ်ဂျီ စသည်တို့ကမ္မဇနိ္တတန်းခိုးြဖင့် ေပါက်ေြမာက် သိဒိ္ဓေပါက်ြခင်း ကို ၀ိဇ္ဇာဓုိရ်သည်၊ ၀ိဇ္ဇာထိုရ်သည်ဟု သုံးနှုန်းြကသည်။ ထိုစကားမှတစ်ဆင့် စိတ်လိုရာ အနှံ့သွားလာေနသည်ကို ထိုေနသည်ဟူ၍လည်းေကာင်း၊ မူးယစ်၍ စိတ်ကူးလည့်ပတ်ေနသည်ကို ထိုေနသည်ဟူ၍လည်းေကာင်း တင်စားသုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေတာခိုသည်

“ေတာခိုသည်”
(ဥပေဒနှင့် ဆန့်ကျင်မူကိုြပု၍ ေရှာင်းတိမ်းသည် အစိုးရကို ေတာ်လှန်၍ ဥပေဒအြပင်သို့ ဖယ်ထွက်သည်)
အစိုးရကို ဆန့်ကျင်၍ လက်နက်ကိုင် တိုက်ခိုက်သူများသည် ဥပေဒလက်လှမ်းမီရာြမို့ကို ဖယ်ေရှာင်၍ ေတာစွန်ေကျးလက်နှင့် စိမ့်ြမိုင် ေတာနက်ရာကို တိမ်းေရှာင်ခိုလှုံကာ ဆူပူထြကွေလ့ရှိသည်ကို စွဲ၍ ဆူပူေသာင်းကျန်းရန် ြကံရွယ်ချက်ြဖင့် ဥပေဒလက်လှမ်းမမီရာသို့ တိမ်းေရှာင်ခိုကိုးြခင်း၊ ထွက်ေြပးပုန်းခိုြခင်းတို့ကို တင်စား၍ သံုးနှုန်းသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

တန်ြပန်သည်

“တန်ြပန်သည်”
(နည်းတူ တုံ့ြပန်သည်)
ေလာကီေအာက်လမ်းပညာသေဘာ၌ လူတစ်ဦးဦးအား စုန်းေမှာ် ပညာတို့က ေဘးဒုက္ခသင့်ေအာင် ြပုစားေနှာင့်ယှက်ထားေသာ စုန်း ေမှာ် ပညာသည်တို့ထက် တတ်ကျွမ်းေသာ ပေယာဂဆရာတို့က ထိုသို့ြပုစားသူအား ြပုစားခံရသူ၏ ေဘးဒုက္ခကို ြပုစုသူသို့ ြပန်ပို့၍ လွှဲေြပာင်းခံစားေစရန် မိမိပညာစွမ်းြဖင့် ြပုမူစီရင်သည်ကို ဒဏ်ြပန်သည်၊ တန်ြပန်သည် ဟု ဆိုြကသည်။

နွားကို ကိုက်သတ်ထွက်ေြပးသွားေသာ ကျားကို ြပန်လာေစလိုလှျင် ကိုက်သတ်ခံရေသာနွား၏ အြမီးကိုြဖတ်ြပီး နွားပါးစပ်ထဲသို့ ြပန်သွင်းထားကာ ကိုက်သွားေသာကျားသည် ထိုနွားရှိရာသို့ ြပန်၍ လာေလ့ရှိသည်ဟုဆို၏။

ဤကဲ့သို့ ြပုြခင်းကိုလည်း တန်ြပန်သည်ဟု ဆိုသည်။ ဤအြခင်းအရာကိုစွဲ၍ ထပ်တူထပ်မှျ လက်တံု့ြပန်ြခင်း၊ ပါးကိုက်၊ နားကိုက်သည်ဆိုသကဲ့သို့ လတ်တေလာ လက်စားေချြခင်း စသည်ကို တင်စား၍ သုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Sunday, February 21, 2010

တစ်ေကာင်ဖွား

“တစ်ေကာင်ဖွား”
(ထူးခွျန်သူ၊ ရှားမှရှားသူ)
ထိုစကားမှာ မ,တစ်ေထာင် တစ်ေကာင်ဖွားဟူေသာ စကားမှလာသည်။ မိန်းမေပါင်းတစ်ေထာင် သားသမီး ဖွားြမင်ရာတွင်မှ ထိုလူမျုိးတစ်ေယာက်သာ ဖွားြမင်နို်င်ေအာင် ရှားပါးလှေသာသူဟူ၍ အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ အလွန်ထူးခွျန်သူကို ချီးေြမှာက်တင်စား၍ ေခါ်ဆိုေသာ စကားြဖစ်သည်။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

တစ်ဖက်ကမ်းခတ်သည်

“တစ်ဖက်ကမ်းခတ်သည်”
(ေပါက်ေရာက် ကွျမ်းကျင်သည်)
ဤစကားမှာ ပါဠိစကားမှ တိုက်ရိုက်ြပန်ဆိုြခင်း ြဖစ်ေလသည်။ ပါရ-တစ်ဖက်ကမ်း ဂု-ေရာက်ြခင်း။ တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ကူးေြမာက်ေပါက်ေရာက်သူကို “ပါရဂု”ဟု ဆိုသည်။ ပညာတစ်ရပ်ရပ်၌ အစမှအဆံုး တတ်ေြမာက်ြခင်းကို ပင်လယ်၊ သမုဒ္ဒရာနှင့် တင်စားကာအလွန်ကျယ်၀န်းလှေသာ (ဝါ) ကူးခတ်၍ ကမ်းသို့ ေရာက်ရန် ခက်ခဲလှစွာေသာ မဟာသမုဒ္ဒရာြဖစ်လျက်ပင် အဆံုးအဖျား တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ေပါက်ေရာက်သည်ဟု တင်စားဆိုေလသည်။ ြမန်မာဘာသာ၌လည်း ထူးခွျန်ြပည့်စံုစွာ တတ်ေြမာက်ြခင်းကိုပင် တစ်ဖက်ကမ်း ခတ်သည်ဟု ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

တစ်ပင်တိုင်

“တစ်ပင်တိုင်”
(တစ်ဦးတည်း၊ တစ်မျုိးတည်း၊ အေဖာ်အဖက်မပါ တစ်ပါးတည်း)
ေရှးြမန်မာ ဘုရင်များလက်ထက်က သမီးေတာ်တစ်ပါးပါးကို နန်းေဆာင်သီးြခားြဖစ်ေသာ တစ်ပင်တိုင်နန်းြဖင့် ချီးေြမှာက်ထားေလ့ရှိသည်။ ထိုမင်းသမီးမှာ အိမ်ေရှ့မင်း၏ မိဖုရားေလာင်းြဖစ်ြပီး ေနာင်ေတာ် အိမ်ေရှ့မင်း ထီးနန်းဆက်ခံရပါက မိဖုရားြကီးြဖစ်ရန် အလားအလာ ရှိေလသည်။ ထိုသို့ တစ်ပင်တိုင်နန်းြဖင့် တသီးတြခား တစ်ပါးတည်း စံြမန်းေစသည်ကိုစွဲ၍ အြခားအေဖာ်အဖက် အတွဲအစပ်မပါေသာ အရာများကို တင်စား၍ ဥပမာ“တစ်ပင်တိုင် မုန့်ဟင်းခါး” (ဟင်းြပစ်၊ ဟင်းြကဲ၊ နှစ်မျုိးမပါဘဲ ဟင်းရည်တစ်မျုိးတည်းသာပါသည်) “တစ်ပင်တိုင်မင်းသမီး” (အတွဲအဖက်မပါဘဲ တစ်ဦးတည်း ေခါင်းေဆာင်၍ ကြပရသည်) “တစ်ပင်တိုင်တီးလံုး” (အြခားတူရိယာတစ်ခုတည်းြဖင့်သာ တီးမှုတ်သည်) စသည်ြဖင့် ေခါ်ေဝါ်သံုးစွဲြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

တံေတွးကွက် ပက်လက်ေမျာသည်

“တံေတွးကွက် ပက်လက်ေမျာသည်”
(သူတစ်ပါး စက်ဆုပ်ကဲ့ရဲ့ြခင်း ခံရသည်)
လူများသည် အလွန်ရွွံရှာေသာအခါ နှုတ်မသန့်ဘိသကဲ့သို့ ရင်ပျုိ့၍ တံေတွးေထွးကာ နှုတ်သန့်စင်တတ်ြကေလသည်။ ထို့ေြကာင့် လူတစ်ေယာက်အား လူေပါင်းများစွာက ရွံရှာေသာအခါ ထိုသူတို့၏ တံေတွးများသည် စုေပါင်းလိုက်လှျင် များြပားြပည့်လှျံလာလိမ့်မည်ဟု ေတွးဆဖွယ်ရှိေလသည်။ လွန်ကဲသည်ကို ထိုသူတို့ေထွးမည့် တံေတွးအစုကို ပမာြပု၍ တင်ြပေသာအားြဖင့် တံေတွးကွက်၌ ပက်လက်ေမျာလုေအာင်ပင်ရှိမည်ဟု ဆိုလိုေသာအခါ တံေတွးကွက် ပက်လက်ေမျာမည်ဟု ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဋီကာချဲ့သည်

“ဋီကာချဲ့သည်”
(အကျယ်ချဲ့သည် ကဲပိုြဖည့်ေလာင်းသည်)
ပိဋကတ်ပါဠိေတာ်များ၏ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို အကျယ်သိရှိသင့်ရာ၌ ရဟန္တာအရှင်ြမတ်တို့က အဋ္ဌကထာကျမ်းများြဖင့် ဖွင့်ြပြကသည်။ ထိုအဋ္ဌကထာတို့ကို တစ်ဖန် ပညာရှင်တို့က ထပ်မံဖွင့်ချဲ့သည်ကို အစွဲြပု၍ တစ်စံုတစ်ရာ၌ အကျယ်ချဲ့ထွင် ေဖာ်ြပေြပာဆို ရှင်းလင်းြခင်းတို့ကို တင်စား၍ သံုးနှုန်းသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ညိုြမလုပ်သည်

“ညိုြမလုပ်သည်”
(ဟန်လုပ်သည်၊ အမှုေဆာင်သည်၊ မူသည်)
တစ်စံုတစ်ရာကို နှစ်သက်ေသာ်လည်း ရှက်ရွံ့စနိုးနှင့် ဣေြန္ဒချုပ်တည်း ဟန်ေဆာင်ေနြပီးမှ နှစ်သက်ဟန်ကို မသိမသာြပြခင်း၊ မနှစ်သက်ဟန်ကဲ့သို့ ြပုြပီးမှ နှစ်သက်ေြကာင်းကိုလည်း မြပဘဲ မေနနိုင်ဘဲ အတွင်းစိတ်အမှန်ကိုသာ သိေစြခင်းစေသာ အြပုအမူမျုိးြပုမူသည်ကို တင်စား၍ ဆိုသည်။ မူသည်ဟုလည်း ဆိုြကသည်။ ေရှးအခါက အြငိမ့်မင်းသမီးတစ်ဦး၏ ဟန်အမူအရာကိုစွဲ၍ တင်စားေခါ်မှတ်သည် ဆို၏။ (ထိုမင်းသမီးမှာ ယူနီဗာစီတီ ြမသန်းြကည် ြဖစ်သည်ဟု မှတ်ရဖူးသည်)

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဇာတ်ေမျာသည်

“ဇာတ်ေမျာသည်”
(မြပီးမြပတ် ရှည်လျားဖင့်ြကာသည်)
ဇာတ်ပွဲကြပရာတွင် နှစ်ပါးသွားြပီး၍ နိပါတ်ေတာ် စသည့်ဇာတ်လမ်းများ ဆက်လက်ကြပရာ၌ နံနက်မိုးလင်းသည်နှင့် တစ်ပါတည်း ဇာတ်လမ်းြပီးဆုံး၍ ဇာတ်ေပါင်းလှျင် သဘင်ဂုဏ်ေြမာက်သည်ဟု အမှတ်ထားြကသည်။ ဇာတ်လမ်းသည်ဇာတ်ေပါင်းသည့်ချိန် တွင် မေပါင်းနိုင်ဘဲ မဆုံးမြပတ် ကျန်ေနလှျင် ကမ်းမတင် ေသာင်မတင်ဘဲ ေရေမျာေနဘိသကဲ့သို့ ဇာတ်ေမျာသည် ဆိုသည်။ ဤသေဘာကိုစွဲ ၍ ြပီးြပတ်ြခင်းမရှိဘဲ ရှည်လျားဖင့်ြကာေနေသာ အေြကာင်းကိစ္စကို တင်စား၍ သုံးသည်။ (ရှည်ေမျာသည်ဟူေသာအနက်ြဖင့် ဇာတ်ေမျာသည်ဟုလည်းေရးြကသည်။)

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Saturday, February 20, 2010

ေဈးဆစ်သည်

“ေဈးဆစ်သည်”
(အကဲစမ်း၍ ဆိုင်းငံ့သည်)
ေဈးေရာင်း၀ယ်ရာတွင် ေရာင်းသူကဆိုေသာ ေဈးနှုန်းသည် ၀ယ်သင့်သည်ထက် ပိုမိုများြပားသည်ဟု အထင်ရှိေသာအခါ ၀ယ်သူကေလျာ့ေပါ့ရန်ေဈးဆစ်ေလ့ရှိေလသည်။ ရုတ်တရက် ၀ယ်ယူြခင်းမြပုဘဲ အလဲအလှယ် အေလျာ့အတင်း ေရာင်းသူ၀ယ်သူအေပးအယူြပုြကေလသည်။

ထိုေနာက်မှ တကယ်အေရာင်းအ၀ယ် ြဖစ်ေလသည်။ ဤကိုစွဲ၍ တစ်စုံတစ်ရာကို တစ်ြကိမ်တည်း ေချာေမာစွာ ေပးကမ်းြခင်း၊ လိုက်ေလျာြခင်း၊ ေဆာင်ရွက်ြခင်းမရှိဘဲ အခွင့်တစ်စုံတစ်ရာကိုငဲ့ေမှျာ်ဆိုင်းတွေနေသာ်အခါ ေဈးဆစ်သည်ဟူ၍ တင်စားသုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဇာတ်တူသားစားသည်

ဇာတ်တူသားစားသည်
(အချင်းချင်း အကျိုးမဲ့ြပုသည်)
ဇာတ်တူသားစား၍ ဟသင်္ာကိုးေသာင်း ပျက်စီးေသာ ဇာတ်ေတာ်ကို အေြကာင်းြပု၍ ေြပာဆိုြခင်း ြဖစ်သည်။ အမျိုးတူ ဘ၀တူလူအချင်းချင်းအားြဖင့် အြပစ်ေရာက် နစ်နာေအာင် အားထုတ်ြပုလုပ်မှုများကို မလိုလားေသာ သေဘာြဖင့် ရှုတ်ချေြပာြခင်း ြဖစ်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဇာတ်ေခါင်းကွဲသည်

“ဇာတ်ေခါင်းကွဲသည်”
(အေပါင်းအဖွဲ့ ကွဲြပားြပတ်ေတာက်သည်)
ဇာတ်သဘင်အဖွဲ့များသည် ယခင်က ေလလုံမိုးလုံရုံြကီးများ မရှိသြဖင့် ေနွကာလ၌သာ အရပ်ရပ်သို့လှည့်လည် ကြပရေလသည်။ မိုးရာသီေရာက်လှျင် စုေပါင်းဖွဲ့စည်းထားေသာ သဘင်သည် အသီးသီးတို့သည် ဇာတ်ကရန် မရှိေတာ့သြဖင့် တကွဲတြပားစီ ြပန်ြကရေလသည်။ ေနာက်နှစ်ဇာတ်တိုက်ချိန်ကျမှ ဇာတ်ဆရာသို့မဟုတ် ဇာတ်ေခါင်းအိမ်သို့ ေပါင်းဆံုလာေရာက်ြကရြပန်သည်။ ဤကဲ့သို့ သဘင်သည်များ တကွဲတြပား၊ ဇာတ်အဖွဲ့အစည်းများ တကွဲတြပားဇာတိရပ်ထံ ြပန်ြကသည်တွင် ဇာတ်အဖွဲ့အစည်း ေြပကွဲသွားသည်ကို အေြကာင်း ြပု၍ ဇာတ်ေခါင်းကွဲသည်ဟု ေခါ်ဆိုြကေလသည်။ ထိုသေဘာကိုတင်စား၍ တစ်ြကိမ်က စုေပါင်းဖွဲ့စပ်ြပီးမှ ေနာက်တစ်ြကိမ်တွင် ကွဲြပားေြပလွင့်သွားေသာအခါ ဇာတ်ေခါင်းကွဲသည်ဟုဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဇက်ဆွဲသည်

“ဇက်ဆွဲသည်”
(ထိန်းအုပ်ထားသည် ၊ ဖင့်ေနှးေစသည်)
ြမင်းပွဲများတွင် ြမင်း၏ဇက်ြကိုးကို ဆွဲြခင်းြဖစ် အေြပးတန့်ေစြခင်း ၊ လွတ်လွတ်ကွျတ်ကွျတ် ေြပးခွင့်မြပုဘဲ ထိန်းကွပ်ထားြခင်းတို့ကို ြပုလုပ်ြကသြဖင့် တစ်စုံတစ်ရာ လုပ်ကိုင် ေဆာင်ရွက်မှုကို ဟန့်တား တုံ့ဆွဲထားြခင်းမျိုးကို တင်စား၍ ဇက်ဆွဲသည်ဟုပင် ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Friday, February 19, 2010

ေဇာ်ဆွဲသည်

“ေဇာ်ဆွဲသည်”
(ထိပ်တန်းကျသည် ၊ ထူးချွန်သည်)
ရုပ်ေသးရုပ်များအနက် ေဇာ်ရုပ်ကို ြကိုးဆွဲကြပရသူ၌ အရည်အချင်းအထူးလိုသည်။ ခုန်ကျွမ်းထိုး၍ အမျိုးမျိုး ကြပရသည်ြဖစ်ရာ ြကုိးဆွဲအလွန်ေကာင်းသူ၊ ေတာ်သူမှသာေဇာ်ရုပ်ကို ဆွဲရေလသည်။ ထို့ေြကာင့် ေဇာ်ဆွဲရသူဆိုလှျင် ထိပ်တန်းထူးချွန်သူဟူေသာ သေေဘာေရာက်ြပီးြဖစ်၍ မည်သည့် အရာတွင်မဆို ထူးချွန်သူကို ေဇာ်ဆွဲသည်ဟု ဆိုြကသည်။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဇယားကိုက်သည်

“ဇယားကိုက်သည်”
(မှျတညီညွတ်သည် တွက်ေြခမိသည်)
ဂဏန်းတွက်ချက်ရာ၌လည်းေကာင်း၊ စာရင်းေရးမှတ်ရာ၌လည်းေကာင်း၊ အ၀င်အထွက် စာရင်းနှစ်ဖက်ြဖစ်ေစ၊ စာရင်းတစ်ခုတည်းကို တွက်နည်းတွက်ပုံ နှစ်မျုိးခွဲ၍ြဖစ်ေစ တွက်ချက်ရာ၍ တစ်ဖက်အေြဖဇယားကွက်နှင့် ကျန်တစ်ဖက်အေြဖဇယားကွက်တို့ ညီညွတ်သည်ကို ဇယားလိုက်သည်ဟုဆိုသည်။ တင်းေတာင်း၊ ဇလား အြခင်အတွယ်ချင်း ကိုက်ညီသည်ကို ဇယားကိုက်သည်ဟုလည်းဆိုသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ အ၀င်နှင့်အထွက်၊ အရှုုံးနှင့်အြမတ်၊ အကိျုးနှင့်အြပစ်၊ အေပးအယူ စသည့် တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် မပိုလွန်း-မလိုလွန်း ေထမိြခင်း ကိုက်ညီြခင်းစသည်တို့တွင် တင်စား၍သုံးသည်။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဆိတ်ေ၀ှးေစ့

“ဆိတ်ေ၀ှးေစ့”
(မတည်ြငိမ်ဘဲ သာရာဘက်သို့ ေပါင်းတတ်သူေဖာက်လွဲ ေဖာက်ြပန်ြပုသူ)
ဆိတ်ေ၀ှးေစ့သည် သွားေသာအခါ ေြခလှမ်းြဖင့် ယိမ်း၍ ဘယ်ေပါင်၊ ညာေပါင် တစ်ဖက်စီသို့ထိကာ လှုပ်ရှားလိုက်ပါေလသည်။ ထိုသေဘာကိုစွဲ၍ တစ်ဖက်သက် အတည်တကျ ပူးေပါင်းြခင်းမြပုဘဲ နှစ်ဖက်လုံးကို အေြကာင်းသင့်ေအာင် တွယ်ကပ်တတ်သူ၊ အခွင့်အေရးသာရာသို့ ေြပာင်းလဲကပ်ရပ်တတ်သူများကို တင်စား၍ သုံးသည်၊ ခွတုတ်၊ ပန်းြပားပင်၊ ေဆာင်းေလ စသည်ြဖင့်လည်းတင်စားြကသည်။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဆယ်လီကျသည်

“ဆယ်လီကျသည်”
(ေအာက်သက်ေကျသည်၊ စနစ်ကျသည်)
ေရှးကတစ်ကျပ်လှျင် အြပားတစ်ရာရှိ၍ ဆယ်ြပားလှျင် တစ်မူးအားြဖင့် ဆယ်မူးရှိေလသည်။ ကုန်ေဈးတွက်ချက်ေသာအခါ ဆယ်မူးြဖင့် နှုန်းသင့် တွက်ချက်ေလသည်။ ထိုသို့အစိတ်စိတ် အလီလီ အေသးစိတ်ခွဲ၍ တွက်ချက်ေလသည်ကို ဆယ်လီ တွက်သည်ဟုဆို၍ ဆယ်လီေကျသည်။ ဆယ်လီစိတ်သည်၊ ဆယ်လီကျသည် စေသာ စကားများကိုလည်း ဆက်စပ်ရာတွင် သုံးစွဲြကေလသည်။ အေသးစိတ်စနစ်ကျမှု ေအာက်သက်ေကျမှု စသည်တို့ကို ဆယ်လီေကျသည်ဟုပင်ဆိုေလသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဆန်းစသစ်သည်

“ဆန်းစသစ်သည်”
(ကျနေသချစွာ စိစစ်သည်)
ကဗျာလကာင်္ ေရးဖွဲ့ေသာအခါမျိုးတွင်လည်းေကာင်း၊ အစချီနှင့်လိုရင်း အမည်ကိုများသည် အလကင်္ာနည်းြဖင့်သာမဟုတ်ဘဲ ဆန်ကျမ်းတွင် စည်းသတ်မှတ်ထားေသာ ဆန်းနည်းအရလည်း ေကာင်းမွန်မှန်ကန်ေစရန် စစ်ေဆးရေသာ အစဉ်အလာရသည်။ ဆန်းနည်းအရဂိုဏ်းေရွးြခင်း၊ စံသေရွးြခင်း စသည်ကား အကျယ်ရှိ၏။ ဤ၌အကျယ်မလိုြပီ။ ထိုအေြကာင်းကိုစွဲ၍ စနစ်တကျစိစစ်ဆင်ြခင်မှုြပုြခင်းကို တင်စားသုံးနှုန်းသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဆးထသည်

“ေဆးထသည်”
(ကိုယ့်စွမ်းမဲ့ ြကိမ်း၀ါးသည်၊ မြငိမ်မသက် လှုပ်ရှားသည်)
ြမန်မာလူမျိုးအချို့သည် ေြမွြပီးေဆး၊ စားခွက်နှုိက်ေဆး၊ တုတ်ြပီး ဓားြပီးေဆး၊ ကိုယ်ေပါ့ေဆး စသည့်ေဆး၊ အင်းအမျိုးမျိုး ထိုးနှံေလ့ရှိသည်။ အချို့မှာ အလိုရှိေသာအခါ စိတ်မာန်အင်အားြကီးမားသန်စွမ်း တတ်ြကွေစသည့်ပုဏ္ဏကေဆး၊ ေပါရိသာရေဆး၊ အာဠာ၀ကေဆး စသည် ထိုးနှံြကေသးရာ ထိုေဆးအင်းတို့ တန်ခိုးထြကွသည့်အခါ ေဆးထိုးနှံထားသူသည် စိတ်ခက်ထန်၍ ဘီလူးသဘက်စိတ်ကဲ့သို့ ြကမ်းတမ်းဆူြကွလာေလသည်။ ထိုသို့ထြကွသည်ကို ေဆးထသည်ဟုဆိုရာ တစ်စုံတစ်ေယာက်သည် မိမိကိုယ်စွမ်းမရှိဘဲ ြကိမ်း၀ါးသည်ကိုလည်းေကာင်း၊ မြငိမ်မသက် လှုပ်ရှာတက်ြကွေနသည်ကိုလည်းေကာင်း ခိုင်းနှုိင်း၍ သုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဆလာမီ

“ဆလာမီ”
(အပိုသက်သက်ေပးရေသာေငွ)
ဟိနီ္ဒစကား ြဖစ်သည်။ အိမ်ငှားရာတွင်ေသာ်လည်းေကာင်း၊ ကုန်ပစ္စည်းလဲလှယ် ၀ယ်ယူရာတွင် ေသာ်လည်းေကာင်း၊ သီးြခားေငွပိုကို အေဆာင်ေပးရေလသည်။ ထိုေငွသည် တင်ြကိုခုနှိမ်ရန် ေပးေသာ စေပါ်ေငွမျိုးမဟုတ်ဘဲ အကျိုးအခွင့်ရေစရန်အတွက် အလွတ်သက်သက် ေပးလိုက်ရေသာေငွြဖစ်၍ ြပန်၍ရပိုင်လွင့် မရှိေတာ့ေပ။ (ထိုေငွကို အေပျာက်ေငွဟုလည်း ေခါ်သည်) အိမ်ရှားပါးလွန်းေသာကာလ၊ ကုန်ပစ္စည်းရှားပါးလွန်းေသာကာလတို့၌ အခွင့်အေရးကို အြပိုင်ရယူသူေပါများသည့်အလျာက် အလွတ်လာဘ်လာဘသဖွယ် ြဖည့်ေဆာင်းေပးအပ်ရေသာ ဆလာမီးေငွနှုန်းမှာလည်း ြကီးြမင့်လာတတ်သည်။ အခွင့်အေရး ရယူလိုသူများမှာေတာင်းေသာေငွပိုကို ေပးြကရသည်။(ထိုစနစ်သည် စစ်ြပီးကာလမှ ေပါ်လာ၍ ဥပေဒအရမူကား ပိတ်ပင်ထားသည်။)

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဆီမီးခွက် ထေတာက်သည်

“ဆီမီးခွက် ထေတာက်သည်”
(ပျက်စီးခါနီး အစွမ်းကုန် ြဖစ်ထွန်းေအာင်ြမင်သည်)
ဆီမီးခွက်သည် ဆီကုန်၍ ြငိမ်းလုအခါ ကျန်သမှျေသာဆီကို မီးဇာကတစ်ရှိန်တည်း ဆွဲစုတ်ယူလိုက်သြဖင့် မူလကထက်မီးေတာက်ပို၍ လင်းထိန်လာြပီ တစ်ချက်တည်း ြငိမ်သွားေလသည်။ မီးေတာက်မေသမီ အလင်းဆုံးလင်းသည်ကို အစွဲြပု၍ တစ်ဦးတစ်ေယာက်အဖို့ အလွန်တိုးတက်ေအာင်ြမင်ြခင်းသည် ေလှျာ့ကျေတာ့မည်ဆဲဆဲ၌ တစ်ဟုန်တည်းြဖင့် တက်ြခင်းမျိုးသာ ြဖစ်သည်ဟု နှိမ်ချေြပာဆိုေသာအခါများ၌ သုံးသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဆလံတိုက်သည်

“ဆလံတိုက်သည်”
(အေလးြပုသည်၊ အေလှျာ့ေပးသည်)
အူရဒူစကား၌ အေလးြပု ဦးတိုက်သည်ဟူေသာ အဓိပ္ပာယ်ြဖင့် ဆလံဟုဆိုသည်ကို ြမန်မာတို့က ဆလံတင်သည်၊ အလံေပးသည်၊ ဆလံသသည်၊ ဆလံတိုက်သည် စသည်ြဖင့် အြပုအမူသေဘာကိုလိုက်၍ ဆိုြကသည်။ ထိုစကားကိုစွဲ၍ တစ်စုံတစ်ရာ၌ အရှုံးေပးြခင်းကို တင်စား၍ ဆလံသသည်ဟု ဆိုြကသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် မလိုလာသြဖင့် “တန်ပါ” ဟုတားြမစ်ြငင်းပယ်ေသာသေဘာ၌လည်းသုံးစွဲြကြပန်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

စင်ြပုိင်သည်

“စင်ြပုိင်သည်”
(ြပုိင်ဆိုင်၍ ြပုသည်၊ ရင်ေဘာင်တန်း ြပိုင်သည်)
ပွဲများ ကြပေသာအခါ ပွဲနှစ်ပွဲသည် တစ်ညစီမဟုတ်ဘဲ တစ်ညတည်း တရပ်တစ်ေဒသတည်း၌ ဇာတ်စင်ချင်းြပုိင်၍ ထိုးကာ ြပိုင်တူကြပြကသည်ကို စင်ြပိုင်ကသည်။ စင်ြပုိင်သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ ဂုဏ်ရည်တူ လက်ရည်တူနှစ်ဖက် အစွမ်းအင်အားချင်း ြပုိင်ဆိုင်သည်ကို ဆိုသည်။ (ရုပ်ြကီးစင်၊ ရုပ်ေသးစင် စသည်တို့ ြပုိင်ြကရာမှ ထိုစကားတွင်သည်)

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

စန်းပွင့်သည်

“စန်းပွင့်သည်”
(ချစ်ခင်သူ ေပါများသည်)
ေမွးဇာတာခွင်ကို ေကာင်းကင်နက္ခတ် ြဂိုဟ်ခွင်များနှင့် တိုက်စစ်ေသာအခါ စန်းဟူေသာ တနလင်္ာြဂိုဟ်သည် ဇာတာ၌ ထွန်းပွင့်ေနသည်ကို ေတွ့ရှိရလှျင် လူချစ်လူခင်ေပါများြခင်း၊ အေရာင်းအ၀ယ် ဖွံ့ြဖုိးစည်ပင်ြခင်းစေသာ ေကာင်းကျုိးမဂင်္လာရှိမည်ဟု အေဟာထွက်ေလသည်။

ထိုသေဘာကို တင်စား၍ မျက်နှာပွင့်လမ်း၊ ချစ်သူခင်သူ ေပါြခင်းကို ဇာတာခွင်အရ စန်းပွင့်သည်ြဖစ်ေစ မပွင့်သည်ြဖစ်ေစ စန်းပွင့်သည်ဟု ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Thursday, February 18, 2010

စင်ြပိုသည်

“စင်ြပိုသည်”
(အသိုက်အ၀န်း ကွဲပျက်သည်၊ ပျက်စီးတိမ်းေရွ့သည်၊)
ဗူးစင်၊ ဖရုံစင် စေသာ စင်တို့သည် ၀ါးြခမ်း ၀ါးလံုးတို့ကို စပ်ဖွဲ့ယှက်တင်၍ ထိုးေဆာက်ထားသည်ြဖစ်ရာ စင်တစ်ခုလံုး ြပုိကျသွားေသာအခါ အဆိုင်းအဖွဲ့ ြပတ်ေတာက်၍ အပိုင်းအစများ တကွဲတြပားစီ ပျက်ြပားလွှင့်စင်သွားရြမဲြဖစ်၍ စုေပါင်းေထာက်တည်မူ ပျက်ယွင်းရေလသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ အသင်းအဖွဲ့ လုပ်ငန်းစသည်တို့၌ အေြခခံအားြပု ေထာက်မှီရာ ပျက်စီးြပုိလဲြခင်းကို ဆိုသည်။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဆာင်ေတာ်ကူးသည်

“ေဆာင်ေတာ်ကူးသည်”
(မိန်းမကို ကျူးလွန်ဆက်ဆံသည်)
ေရှးက မင်းနှင့်မင်းသားတို့သည် မိဖုရား ကိုယ်လုပ်ေမာင်းမ အများ ထားရှိ၍ အေဆာင်သီးြခား ချထားေနထိုင်ေစေလသည်။ မိမိတို့ဆက်ဆံလိုေသာ မိဖုရားကိုယ်လုပ်တုိ့ အေဆာင်သို့ ကူး၀င်သွားလာသည်ကိို အေဆာင်ေတာ်ကူးသည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ မိန်းမတစ်ဦးဦးကို ကျူးလွန်ဆက်ဆံသည်ကို ေဆာင်ေတာ်ကူးသည် ဟုဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

စားေပါက်ေချာင်သည်

“စားေပါက်ေချာင်သည်”
(ကိုယ်ကျုိးရှာကွက်လွယ်သည်)
ကျားထိုးေသာအခါ တစ်ဖက်ကျားကို စားရန်အတွက် မိမိကျားကို အခက်အခဲ အြကပ်အတည်းမရှိဘဲ လမ်းေပါက်လွယ်ကူစွာ ရှိေသာအခါ စားေပါက်ေချာင်သည်ဟု ဆိုေလသည်။

ဤစကားကို အစွဲြပု၍ သက်သက်သာသာြဖင့် ေငွအရလွယ်ကူေသာ လုပ်ငန်းမျုိး အခွင့်အလမ်းမျုိး ရရှိေနသည်ကို စားေပါက်ေချာင်သည်ဟု ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

စက်ပုန်းခုတ်သည်

“စက်ပုန်းခုတ်သည်”
(လှျုိ့၀ှက်၍ ေနာက်ကွယ်မှ တိုက်တွန်းေစ့ေဆာ်သည်)
ပင်လယ်ကူး ေလှြကီးများတွင် ရွက်တိုင်များကို အသံုးြပုေသာ်လည်း စက်များပါ တပ်ဆင့်ပါရှိတတ်ရာ ရွက်အားေြကာင့် ေရွ့လျားသည်ထက် အတွင်း၌ ထည့်သွင်းထားသည့် စက်က ခုတ်ေမာင်းြခင်းေြကာင့်လည်း ပို၍ ေရွ့လျားနိုင်ေလသည်။ ထိုသို့ အတွင်းမှ စက်အကူအညီြဖင့် လှုပ်နိှုးေစ့ေဆာ်ပံုမျုိးကို တင်စား၍ အြပင်အပမှ မြမင်သာေစဘဲ ကွယ်ရာတေစာင်းမှ လှျုိ့၀ှက်၍ အားေပးေစ့ေဆာ်ေသွးေဆာင် လမ်းညွန် တိုက်တွန်းသူများကို စက်ပုန်းခုတ်သည်ဟုပင် ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

စတန့်ထွင်သည်

“စတန့်ထွင်သည်”
(ပကတိသေဘာမဟုတ်ေသာ အြပသက်သက် ဉာဏ်ဆင် လုပ်ြကံသည်)
ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားများတွင် တစ်ကယ်မဟုတ်ဘဲ ဓာတ်ပံုလှည့်စားလျက် စွန့်စားခန်းများ ရိုက်ကူးတတ်ြကေလသည်။ ပံုစံအားြဖင့် ေမာ်ေတာ်ကားကို ေချာက်ထဲသို့ ေမာင်းချခန်းတွင် ေရှးဦး၌ ပကတိလူကေမာင်း၍ ေချာက်ထဲသို့ ထိုးကျစဉ်တွင် အရုပ်သာပါရှိြပီး ေချာက်ထဲ၌ ကျေနေသာအခါ ဒဏ်ရာ ရဟန်ေဆာင်ထားမှသာ ပကတိလူကိုြပန်၍ သွင်းြခင်းြဖင့် ဉာဏ်ဆင်ကွက်မျုိးကို စတန့်ဟုေခါ်ေလသည်။ စတန့်မှာ အေမရိကန် တက္ကသိုလ်များမှ စတင်သံုးစွဲေသာ ဘန်းစကားြဖစ်၍ မူလအဓိပ္ပာယ်မှာ ခဲရာခဲဆစ် အစွမ်းြပြခင်းမျုိးကို ဆိုလိုသည်။ သို့ရာတွင် ထိုအခန်းမျုိးမှာ ပကတိမဟုတ်ဘဲ ဉာဏ်ဆင် လှည့်စားမှုဟူ၍သာ အဓိပ္ပာယ်ေကာက်ယူြကလျက် ထိုသေဘာအတိုင်း ပကတိ သေဘာမဟုတ်ေသာ အြပသက်သက်မှျ ြကံေဆာင်ြခင်းများကို စတန့်ထွင်သည်ဟု သံုးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

စတိုင်ထုတ်သည်

“စတိုင်ထုတ်သည်”
(ဟန်ခင်းသည်၊ ြကွား၀င့်ေသာ အမူအရာြပုသည်)
ထိုစကားမှာ အဂင်္လိပ်စကား(စတိုင်)ပင်ြဖစ်၍ ဟန်ပန်၊ အသွင်းဟန်စေသာ အနက်ရှိသည်။ ထိုစကားကိုစွဲ၍ ပကတိအမူအရာထက်ပို၍ ြကွား၀င့်ေသာ အမူအရာြပုသူကို စတိုင်ထုတ်သည်၊ စတိုင်ထွားသည်ဟု သံုးနှုန်း၍ အမူအရာ တင့်တယ်သူကိုမူ စတိုင်ေြဖာင့်သည်ဟု သံုးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

စကားနာထိုးသည်

“စကားနာထိုးသည်”
(မေကျနပ်ေြကာင်း၊ သွယ်၀ိုက်ေဖာ်ြပေသာ စကားကို သွင်းဆိုသည်)
မိမိအေပါ်၌ သူတစ်ပါးက မေကျနပ်ဖွယ် ြပုမူြပီးေနာက် အခွင့်ရ၍ ထိုသူနှင့် ဖက်ြပုိင်ေြပာဆိုရေသာအခါ ထိုသူအား မိမိ၏ နာြကည်း မေကျနပ်မှုများကို ရိပ်မိ သိရှိေစရန် တိုက်ရိုက်အြပစ်တင်သည့် သေဘာမေရာက်ေစဘဲ ၀မ်းနည်းသည့် အမူအရာမျုိးြဖင့် ထည့်သွင်းေြပာဆိုသည်ကို တင်စား၍ ဆိုသည်။ နာြကည်းမှုကို ေဖာ်ြပေသာ စကားြဖင့် ထိပါးေြပာဆိုြခင်းြဖစ်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

စွယ်စံု

“စွယ်စံု”
(နှစ်ဖက်ြပည့်စံုသူ)
ဆင်များတွင် အစွယ်တစ်ေချာင်းတည်းရှိေသာဆင် (တယ်)တက်အစွယ်နှစ်ဖက်အစံုထွက်ေသာဆင်မှာ ပို၍မဂင်္လာကျက်သေရရှိသည်။ အစွယ်ခွန်အား ေတာင့်တင်းသည်။ ထိုသေဘာြဖင့် ေလာကီဗဟုသုတေရာ၊ ေလာကုတ္တရာတရားသေဘာကိုပါ နှစ်ဖက်နှစ်ရပ်စလံုး ကျွမ်းကျင်သူ ပညာရှင်တို့အား စွယ်စံုဟု တင်စားေခါ်ဆိုသည်။ စွယ်စံုေကျာ်ထင်ဟု ထင်ရှား၏။ ထို့ေနာက်တွင်ကား အဂင်္လိပ်-ြမန်မာ၊ ရာဇသတ်၊ ဓမ္မသတ်၊ စကားေြပ-လကင်္ာ၊ ဓာတ်-ဗိေန္ဓာ စသည် အစံုအဖက် ြပည့်၀သူတို့ပါ စွယ်စံုဟု ေရာေနှာသံုးစွဲြကေလသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ငယ်မူြပန်သည်

“ငယ်မူြပန်သည်”
(ြကီးရင့်ေသာအရွယ်နှင့် မလိုက်ေအာင် ငယ်မူငယ်ရာြပုသည် ကေလး-ကလက်သည်)
အသက်အရွယ် ြကီးလာေသာသူများသည် မိမိတို့အသက်အရွယ်နှင့် ထိုက်ေလျာ်စွာ ြပုမူကျင့်ြကံေနထိုင်ြခင်းမြပုဘဲ အသက်အရွယ် ငယ်စဉ်က အမူအရာမျုိးကိုပင် ြပန်လည်လိုက်စားြခင်းကို ဆိုသည်။

အတိတ်၏သေဘာအမူကို ြပန်လည်ခံယူ ကျင့်ေဆာင်ေသာ ေနရာတိုင်းတွင်လည်း တင်စား၍ သံုးနှုန်းသည်။ အထူးသြဖင့် စက်ဆုပ်သေရာ်ေသာအားြဖင့် ပစ်တင်ေြပာဆိုေသာ စကားသာြဖစ်သည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Wednesday, February 17, 2010

ငါးရစ်တက်သည်

“ငါးရစ်တက်သည်”
(ေထွးလံုးကျိပတ်သည်၊ ပလူးသည်၊ ကျီစားေရာ၀င်သည်)
ငါးများသည် အချိန်အခါအလိုက် ဖို,မမိတ်လိုက်ြက၍ အစုအလုိက် လူးလားလံုးေထွး ကူးခတ်ြကသည်ကို ငါးရစ်တက်သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ သူနှစ်ဦးသည် အထူးရင်းနှီးေရာ၀င်လျက် သင့်ြမတ်ကျီစယ်ေနေသာအခါတွင် ခိုင်းနှုိင်းေြပာဆိုေလ့ ရှိသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ငှက်စာေဆာ်သည်

“ငှက်စာေဆာ်သည်”
(အပျိုြဖစ်သည်)
မာလာကာ၊ ဩဇာ၊ သရက်စေသာ သစ်သီးပင်တုိ့ကို စိုက်ပျိုးေသာအခါ အပင်ြကီးရင့်၍ ပထမဦး အသီးသီးသည့်နှစ်တွင် အသီးများြပားစွာ မသီးေသးဘဲ ေကျးငှက်များသိ၍ လာေရာက်စားေသာက်ရရံု ငှက်အစာအတွက် နိှုးေဆာ်ရံုသေဘာြဖင့် အသီးဦးအနည်းငယ် သီးေလ့ရှိေလသည်။

ထိုသို့ သီးပင်အရွယ်ေရာက်၍ သီးစြပုြခင်းကို ငှက်စာေဆာ်ြပီဟု ဆိုစမှတ်ြပုြကရာ မိန်းကေလးငယ်များသည် အိမ်ေထာင်နိုင်ေသာ အရွယ်သို့ လှမ်း၀င်းဦးမည်ြဖစ်သည့် ဓမ္မတာေပါ်စ အပျုိြဖန်းအရွယ်၀င်သည်ကို တင်စား၍ အပျုိပိုင်း၀င်သည်၊ အပျုိေဖာ်၀င်သည်၊ ငှက်စာေဆာ်သည်ဟု သံုးစွဲြကသည်။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ငယ်ကျိုးငယ်နာ ေဖာ်သည်

“ငယ်ကျိုးငယ်နာ ေဖာ်သည်”
(အတိတ်ကာလက အြပစ်ကိုေဖာ်သည်၊ လှျို့၀ှက်ေသာ အြပစ်ကို ေဖာ်သည်၊ အရှက်ခွဲသည်)
သူငယ်ချင်းတို့ဘာ၀ ငယ်စဉ်က သိကျွမ်းရာတွင် အတွင်းအြပင် အဆိုးအေကာင်းကို သိရှိခဲ့ြကေလသည်။ ြကီးမှ ေတွ့ြကံုရသူတို့မှာ ငယ်စဉ်က အဆိုးအေကာင်းကို မသိရှိြကရေပ။ ထို့ေြကာင့်ငယ်စဉ်က အတွင်းသိ အခင်းသိအေနြဖင့် သိရှိခဲ့ေသာ ချွတ်ယွင်းမှု အြပစ်တို့ကို ေဖာ်ထုတ် ေြပာဆိုေသာအခါ အ၀တ်အစား မလုံမလဲ ကေလးဘ၀က သိြမင်ထားေသာ ေြခလက်အတွင်းအဂင်္ါ ကျိုးဆွံ့ခိုက်နာမှုများကို ထုတ်ေဖာ်ေြပာဆို၍ အရှက်ခွဲသည့်သေဘာြဖင့် တင်စားေြပာဆိုပါသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဂုတ်ေသွးစုပ်သည်

“ဂုတ်ေသွးစုပ်သည်”
(အြမတ်ြကီးယူြခင်း၊ မတရားေသာနည်းြဖင့် အကျိုးအြမတ် ြဖတ်ေတာက်ထုပ်ယူြခင်း)
သားရဲတိရစာ္ဆန်ြကီးများသည် သားေကာင်ငယ်များကိုကိုက်သတ် ချီယူေသာအခါ ဇက်ပိုး လည်ဂုတ်မှ ချီငင်၍ကိုက်ြဖတ် စားေသာက်ေလ့ရှိသည်။ ထိုေြကာင့် ဘီလူးသဘက်တုိ့သည်လည်း လူကို လည်ဂုတ်ချိုး၍ ေသွးစုပ်ေသာက်သည်ဟု အထင်ရှိသည်။

ထို့ေြကာင့် အြမတ်ြကီးစား၍ အေသွးအဆီကို မျုိစုပ်သကဲ့သို့ အကျိုးအခွင့် ြဖတ်စားေလ့ေသာဓနရှင် နယ်ချဲ့သမားတုိ့၏ အြပုအမူကိုလည်း ေသွးစုပ်ေသာ သေဘာြဖင့် ပမာနှုိင်းြကသည်။ ထိုေြကာင့် ဂုတ်ေသွးစုပ်သည်ဟု တင်စားသုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဂိုက်ေကာင်း ဆိုက်ေကာင်း

“ဂိုက်ေကာင်း ဆိုက်ေကာင်း”
(ဥပဓိရုပ် ထည်၀ါသူ၊ ခန့်ညားထွားကျိုင်းသူ)
အထည်ေရာင်း၀ယ်ရာတွင် အထည်အနံသည် အများအားြဖင့် တစ်ဂိုက်(သုံးေပ) ရှိတတ်၍ အချို့မှာ အနည်းငယ် ေလျာ့ြကေလသည်။ တစ်ဂိုက်တည့်တည့်ကျကျ ြပည့်၀လှျင် ဂိုက်ြပည့်သည်။ ဂိုက်ေကာင်းသည်ဟုဆို၍ ဂိုက်ြပည့်လှျင် အနံအရွယ်အစား(ဆိုက်) ေကာင်းသည်ဟု ဆိုေလသည်။ ထိုေြကာင့်ဂိုက်ေကာင်းလှျင် ဆိုက်ေကာင်းြမဲ ြဖစ်သည်။ အနံြပည့်မီေသာ အထည်အမျိုးအစားကို ဂိုက်ေကာင်း ဆိုက်ေကာင်းဟူ၍ဆိုရာ အရပ်အမာင်း ဟန်အမူအယာတင့်တယ်မွန်သူကိုလည်း တင်စား၍ ဂိုက်ေကာင်း ဆိုက်ေကာင်းဟုပင် ဆိုြကသည်။

မှတ်ချက်
(ဂိုက်ကားဟိနီ္ဒစကား၊ ဆိုက်ကား အဂင်္လိပ်စကားတည်း။)

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဂယက်ရိုက်သည်

“ဂယက်ရိုက်သည်”
(ပျံ့နှံ့လွင့်ပါးသည်။ တုံ့ြပန်အကျိုးသက်ေရာက်သည်)
ေရြပင်ေပါ်၌ လိှုင်းဂယက်များသည် တစ်ခုမှတစ်ခုသို့ဆက်၍ ကျယ်ြပန့်စွာ ကူးစပ်သွားသည်ဟု ထင်ရသည်။ ထိုသေဘာကိုတင်စား၍ အေြကာင်း၊ သတင်းစသည် တစ်စုံတစ်ရာ ရုတ်တရက်ချင်း ကူးစက်ြပန့်ကျယ် လွှမ်းမိုးသွားသည်ကို ဂယက်ရိုက်သည်ဟု တင်စား၍ သုံးသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဂျပိုးထိုးသည်

“ဂျပိုးထိုးသည်”
(ေနရာအနှံ လည်ပတ်ေပွေနာက်သည်၊ အရာရာ၌စွက်ဖက်သည်)
ြကမ်းပိုးများသည် လူ၏ခန္ဓာကိုယ်ကို ေနရာမေရွး ထိုးကျင့်၍ အေသွးစုတ်ယူတတ်ြကသည့်ြပင် ဖျာ၊ ြကမ်း အြကိုအြကားမကျန် ၀င်ေရာက် ကျက်စားတတ်ေလသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ ေနရာအနှံ့၀င်ဆံ့ကာ၊ ေရးရာကိစ္စဟူသမှျတွင် ပါ၀င်စွက်ဖက်၍ အခွင့်အလမ်းရှာြကံထုတ်ယူေနသူကို ဂျပိုးထိုးဟူ၍လည်းေကာင်း၊ ထိုသူ၏ အြပုအမူကို ြကမ်းပိုးထိုးသည်ဟူ၍လည်းေကာင်း သုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ြဂိုဟ်ေမွှသည်

“ြဂိုဟ်ေမွှသည်”
(မေကာင်းကျိုးဖန်တီးသည်၊ မေကာင်းကျိုး သင့်ေရာက်လာသည်)
လူတို့သည်မိမိတုိ့၌ မေကာင်းကျိုးများ ဆိုက်ေရာက်လာေသာအခါ မိမိတုိ့ပေယာဂနှင့် အေြကာင်းဆက်ကို မြမင်တတ်ဘဲ မေကာင်းေသာြဂိုဟ်ဆိုးတို့ ေမွှေနှာက်သည်၊ ဖန်တီးေနှာင့်ယှက်သည်ဟုတင်စား၍ ဆုိြကသည်။ ေကာင်းကင်ရှိြဂိုဟ်နက္ခတ်တို့သည် ဆိုင်ရာလူတို့အား အကျိုးအြပစ် ြဖစ်ေစနိုင်သည်ဟု ယူဆြကရာမှ ထိုစကားေပါ်လာသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဂဠုန်ဆားချက်သည်

“ဂဠုန်ဆားချက်သည်”
(ြကံရာမရသြဖင့် ြကံုရာလုပ်ကိုင်သည်)
ဂဠုန်သည် လူေယာင်ေဆာင်၍ ေြပးေသာ နဂါးကို လူေယာင် ေဆာင်၍လိုက်ရာမှ နဂါးသည် ပင်လယ်ကမ်းစပ်သို့ေရာက်၍ နဂါးအသွင်ြဖင့် ငုပ်လှျိုးထွက်ေြပးရာ ဂဠန်သည် နဂါးြပန်အလာကို ဆားချက်အလုပ်သမားအြဖစ် လုပ်ကိုင်ေစာင့်ေနေသာ ပုံ၀တ္ထုကိုစွဲ၍ အြကံကုန်သြဖင့် ေနာက်ဆုံး မှီခိုရာကို ြကံရာမရ လက်ခံလုပ်ကိုင်ရသည့်အခါ တင်စာသုံးနှုန်းသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေဂါ်သည်

“ေဂါ်သည်”
(ေနာက်ပိုးသည် ၊ လူပျိုလှည့်သည်)
ဤစကားမှာ သဂင်္ဇာစကားပုံ၌ ပါ၀င်ေသာ ရေသ့တစ်ပါးနှင့် မယ်သီလတစ်ပါးသည် စင်ေပါ်တွင် အိပ်ြကရာ တစ်ဦးကတစ်ဦးကို အိပ်ေပျာ်၍ ေဟာက်သံ ေဂါ်ေဂါ်ဟူေသာ အသံနှင့်အတူ မိမိေြပာလိုရာကို အိပ်ေပျာ်ရင်း ေယာင်ဟန်ြပု၍ ကာမဂုဏ် စကားေြပာြကပုံ၀တ္ထုကိုစွဲ၍ သုံးြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Tuesday, February 16, 2010

ဘြကီးလည်း မမီ၊ ထီးတင်ပွဲလည်း မေတွ့

ဘြကီးလည်း မမီ၊ ထီးတင်ပွဲလည်း မေတွ့ ။ ။ ဘြကီးထံသွားရနိုး၊ ထီးတင်ပွဲသွားရနိုးနှင့် ဘြကီးကိုလည်းေကာင်း၊ ထီးတင်ပွဲကိုလည်းေကာင်း မမီလိုက်ေသာသူကဲ့သို့ ဆံုးြဖတ်ချက် မြပတ်မသားြဖင့် တစ်ခုမဟုတ်တစ်ခု ရနိုင်ပါလျက် အခွင့်အေရး နှစ်ရပ်လံုး လက်လွတ်ဆံုးရှုံးရသည်။
( ဘြကီးနှင့်လည်း လွဲ၊ ထီးတင်ပွဲလည်း မမီ - ဟူ၍လည်း အသံုးရှိသည်။ ဘေတာ်ပျံလည်း မမီ၊ ထီးတင်ပွဲလည်း မေတွ့ - နှင့် အတူတူြဖစ်သည်။

“ေညာင်ဦးနှင့်ပုဂံ၊ နှစ်တန်ေသာ စပ်ြကားတွင်၊ ဖွားြမင်ေသာ ေခွးကဲ့သို့ အေရးမလှ၊ အဘနှင့်တကွဲ၊ ထီးတင်ပွဲကိုလည်း မမီ...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၂၂၅-ခန့်] ပုည။ ၉၀။

“ဘြကီးကိုလည်းမမီ၊ ထီးတင်ပွဲလည်းမေတွ့ ဆိုေသာ စကားတစ်ရပ်လည်း ရှိေလေသး၏။ သူ့အချိန်နှင့်သူ့အခါမီေအာင် မြပုလုပ်လိုက်မိသည့်အတွက် လုပ်ငန်းများလစ်ဟင်းနစ်နာြခင်း ခံရေြကာင်း...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၁၄] ေခွျ။ ၃၆။

“ဘြကီးေသတာလည်း မမီ၊ ထီးတင်ပွဲလည်းမေတွ့၊ ထီးကျုိးစည်ေပါက်၊ ထီးလိုမင်းလို စသည်ြဖင့် စကားပံုများရှိခဲ့ဖူးသည်...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၂၆] ေရှ့သို့၊ ၆၊ ၉၊ ၂၃။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘေတာ်ပျံ လည်းမမီ၊ ထီးတင်ပွဲလည်းမေတွ့

ဘေတာ်ပျံ လည်းမမီ၊ ထီးတင်ပွဲလည်းမေတွ့ ။ ။ ဟိုပွဲသွားရနိုး၊ သည်ပွဲသွားရနိုးနှင့် ဘေတာ်ပျံကိုလည်းေကာင်း၊ ထီးတင်ပွဲကိုလည်းေကာင်း မမီလိုက်ေသာသူကဲ့သို့ ဆံုးြဖတ်ချက် မြပတ်သားသြဖင့် တစ်ခုမဟုတ်တစ်ခု ရနိုင်ပါလျက် အခွင့်အေရးနှစ်ရပ်လံုး လက်လွတ်ဆံုးရှုံးရသည်။ ဘြကီးလည်း မမီ၊ ထီးတင်ပွဲလည်းမေတွ့ နှင့် အတူတူြဖစ်သည်။

ဘေတာ်ပျံ = ဘုန်းြကီး၏ဖခင် ကွယ်လွန်၍ ေနာက်ဆံုးြပုလုပ်ေသာ အဂ္ဂိဈာပနပွဲသဘင်

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘူးေလးရာ ဖရုံဆင့်

ဘူးေလးရာ ဖရုံဆင့် ။ ။ ဘူးသီးြဖင့် ေလးလံလျက်ရှိရာတွင် ဖရံုသီးထပ်ဆင့် ြပန်သကဲ့သို့ မူလကပင် တာဝန်ေလးလျက်ရှိရာတွင် ဝန်ထုပ်တစ်ခု ထပ်ဆင့်တိုးြပန်သည်။ ဆယ့်နှစ်မှုေပါ်မှာ ေရြကည်ေတာ်ထပ်- နှင့် အတူတူ။

“ဘူးေလးရာ ဖရုံဆင့် ဆိုသလို ေရွှဖီေြကာင့် ဒုက္ခေရာက်ြကတဲ့အထဲ ခင်သီက ေပျာက်ဦးမှာလား။”
ကျမ်းကိုး။ ။ [၁၂၇၅] စံပယ်။ ၁၁၁။

“စစ်ြဖစ်လို့ နုိင်ငံမှာ ြပာပံုကျေနရတ့ဲ အထဲ ထပ်ြပီး အခွန်ေတွတိုးဦးမယ်ဆိုေတာ့ ဘူးေလးရာ ဖရုံဆင့် သလိုများ ြဖစ်ေနဦးမှာလား။”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၁၀] ဒီးဒုတ်၊ ၂၂၊ ၁၇၊ ၂၇။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘူးေတာင်းနစ် ေစာင်ြခမ်းေပါ်

ဘူးေတာင်းနစ် ေစာင်ြခမ်းေပါ် ။ ။ ဘူးေတာင်းက ေရတွင် နစ်၍ ေစာင်ြခမ်းက ေရတွင် ေပါ်သည်ဆိုသကဲ့သို့ ထင်ေပါ်ရမည့်သူက တိမ်ြမုပ်၍ မထင်ေပါ်မည့်သူက ထင်ေပါ်သည်။

“လာဗူနိ၊ ဘူးေတာင်းတို့သည်၊ သိဒန္တိ၊ ေရ၌နစ်ကုန်၏။ သိလာ ေကျာက်ဖျာြကီးတို့သည်၊ ပလ၀န္တိ၊ ေရ၌ ေပါ်ကုန်၏...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၁၉၉-ခန့်] ငါး၊ ပ။ ၃၃၂။

“ဘူးေတာင်းနစ် ေစာင်ြခမ်းေပါ် ဆုိတဲ့ကာလြကီးလားဗျ။ တကယ့်ပညာတတ်ေတွက ေအာက်ကျေနာက်ကျ ြဖစ်ေနရြပီး ပညာတစ်ေရွးသားမတတ်တဲ့ေကာင်က တွင်ကျယ်ေနြကတယ်...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၂၀] ြမ၀တီ၊ ၆၊ ၃။ ၅၀။

ေဂါတမြမတ်စွာဘုရားလက်ထက်က ေကာသလမင်းြကီးသည် တစ်ဆယ့်ေြခာက်ချက်ေသာ အိပ်မက်ကို ြမင်မက်သည်။ အိပ်ရာမှနိုးေသာ် ေဇတ၀န်ေကျာင်းေတာ်၌ သီတင်းသံုးေနေတာ်မူေသာ ြမတ်စွာဘုရားထ ံသွားေရာက်ြပီး အိပ်မက် မက်ြခင်းအေြကာင်းကို ေလှျာက်ထားသည်။ ထိုတစ်ဆယ့်ေြခာက်ချက်ေသာ အိပ်မက်တို့တွင် တစ်ဆယ်နှစ်ချက်ေြမာက် အိပ်မက်မှာ ဘူးေတာင်းသည် ေရ၌နစ်၍ ေစာင်ြခမ်းတို့သည် ေရေပါ်၌ေပါေလာ ေပါ်သည်ဟူေသာ အိပ်မက်ြဖစ်သည်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်က အိပ်မက်၏ အကျုိးအြပစ်မှာ “ေနာက် ဆုတ်ကပ်ကာလတွင် အမျုိးေကာင်းသားတို့သည်လည်းေကာင်း၊ အကျင့်သီလရှိသူတို့သည် လည်းေကာင်း အရာမ၀င် ဩဇာမရှိ။ အမျုိးယုတ်ညံ့ေသာသူ အကျင့်သီလ မရှိသူတို့သာ လူရာ၀င်၍ ဩဇာေညာင်းမည်”ဟု မိန့်ေတာ်မူသည်။
ခုဒ္ဒကနိကာယ်၊ ၇၇-မဟာသုပိနဇာတ်။

ဘူးေတာင်း = အများအားြဖင့် ေရထည့်ေဆာင်ယူေလ့ရှိေသာ ေခါင်းပွဘူးသီးခွံ
ေစာင်ြခမ်း = ေြမအိုးကွဲ အပိုင်းအစ

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘူးနားပင်း ေရသွင်း၍မ၀င်

ဘူးနားပင်း ေရသွင်း၍မ၀င် ။ ။ အေပါက်မရှိေသာ ဘူး၌ ေရထည့်ပါေသာ်လည်း မ၀င်သကဲ့သို့ ခံယူလိုစိတ် မရှိသူအား မည်မှျဆံုးမေြပာဆိုေစကာမူ နားမ၀င်ဘဲရှိသည်။ ၀ါးနားပင်း ေရသွင်း၍မ၀င် - နှင့်အတူတူြဖစ်သည်။

“ လူသွပ်လူရိုင်း၊ လူရုန့်ထိုင်းတို့ ရိုင်းရိုင်းပင်းပင်း၊ တရားယွင်းလည်း ဘူးနားပင်း ေရသွင်း၍မ၀င် သို့ နားြပင်မြကား၊ အလွတ်သွား၍ ကွျဲပါးေစာင်းတီး...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၂၆၆] မဃ* ၄၆၈။

ဘူးနားပင်း = အေပါက်မေဖာက်ရေသးေသာ ဘူးသီးေြခာက်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘူးထဲက ေရပါ

ဘူးထဲက ေရပါ ။ ။ ေရတိမ်၌ ဘူးကို ေစာင်း၍ နှစ်ခပ်ရာတွင် ေရမ၀င်ရံုမှျမက ဘူးထဲက ထွက်သွားသကဲ့သို့ အြမတ်အစွန်းရရန် လုပ်ကိုင်ရာတွင် အြမတ်မရရံုမှျမက အရင်းထဲကပင် ပါသွားသည်။

“တစ်ချုိ့ရှာေဖွမှုကား ရှာေဖွ၍ မရသည့်အြပင် ဘူးထဲက ေရပါ၍ အရင်းပင်ရှုံးတတ်ေသးသည်...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၁၄] ကိုယ်ကျင့်။ ၇၀။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘူးဆိုလှျင် ဖရံုမသီး

ဘူးဆိုလှျင် ဖရံုမသီး ။ ။ ဘူးပင်ဟုဆိုမှ ဖရံုသီး သီးရန် အေြကာင်းမရှိ။ ထို့အတူ “ဘူး” ဟု ြငင်းပယ်ြပီးမှ အြခားတစ်နည်းြပင်ေြပာရန် အေြကာင်းမရှိ။
“ကိုကိုေထွးက တစ်မျုိး ဒါဆိုရင်ဒါပဲ။ ဘူးဆိုလှျင် ဖရံုမသီး...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၀၂] ဂျာနယ်ေကျာ်၊ ၅၊ ၈။ ၂၅။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘုရားေသာ်မှ အမှီရှိမှ ပွင့်

ဘုရားေသာ်မှ အမှီရှိမှ ပွင့် ။ ။ ြမတ်စွာဘုရားပင်လှျင် အမှီြပုရာ ေဗာဓိပင်ရှိမှ ပွင့်ေတာ်မူရသကဲ့သို့ အမှီေကာင်းရှိမှ ေချာေမာေအာင်ြမင်သည်။

“ဘုရားေသာ်မှ အမှီရှိမှ ပွင့်တယ်လို့ ဆိုတာပဲ၊ ဒီေတာ့ သူတို့မှာလည်း အမှီရှိလှျင် ရှိမှာေပါ့...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၀၉] ဒီးဒုတ်၊ ၂၁၊ ၃၄၊ ၉။

“ဘုရားေတာင်မှ အမှီမရှိလှျင် မပွင့်နိုင်ဘူးဆို မဟုတ်လားဗျ၊ ကျုပ်တို့တစ်ေတွလည်း အကပ်မေကာင်းလှျင် ဘယ်ြကီးပွားနိုင်မလဲ...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၂၆] ကိုတံငါ။ ၁၈၁။


ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘုရားလည်းဖူး လိပ်ဥလည်းတူး

ဘုရားလည်းဖူး လိပ်ဥလည်းတူး ။ ။ ဘုရားဖူးရန် သွားေရာက်ရင်း လိပ်ဥကိုလည်း တူးသည်ဆိုသကဲ့သို့ ကိစ္စတစ်ခုအတွက် သွားလာလုပ်ကိုင်ရင်း အြမတ်ေပါ်မည့် အြခားကိစ္စတစ်ခုကိုလည်း လုပ်ေဆာင်သည်။

“ေရှ့လာေရှ့သွား၊ ကျုိးြပစ်များနှင့်၊ ဘုရားဖူးရင်း လိပ်ဥတူးရင်းဘက်၊ အခင်းကို ြကွက်ြမီးသွယ်ေသာ်....”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၁၄၆] ရာမ၊ ပ။ ၂၂။

“ဆရာ၀န်ကေလး ကိုစံြကူးသည် ဘုရားလည်းဖူးရင်း လိပ်ဥလည်းတူး ဆိုသကဲ့သို့ သံုးဆယ်ြမို့ကို အလည်အပတ်ေရာက်သွားခဲ့ရာမှ သံုးဆယ်ြမို့သူ အပျုိေချာေလးကို ေတွ့ြမင်မိေလသည်....”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၁၅] နယ်ချဲ့။ ၂၆။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘုရားြဖစ်မည့်ြကံ မာရ်နတ်က ကန့်လန့်

ဘုရားြဖစ်မည့်ြကံ မာရ်နတ်က ကန့်လန့် ။ ။ ဘုရားေလာင်း ဘုရားြဖစ်ရန် အားထုတ်သည်ကို မာရ်နတ်က ဖျက်ဆီးဟန့်တားသကဲ့သို့ လုပ်ငန်းတစ်ခုခုကို ြကိုးစားေဆာင်ရွက်၍ ေအာင်ြမင်လုဆဲဆဲတွင် မလိုလားသူတစ်ချုိ့ ဖျက်ဆီးဟန့်တားေနသည်။

“ဘုရားြဖစ်မည့်ြကံ မာရ်နတ်က ကန့်လန့် ဆိုသလို အဖျက်အဆီး စနက်မီးများြကားမှ ေယာကျ်ားေကာင်းပီပီ အာဇာနည်အေလျာက် လွတ်ေြမာက်ေအာင် ခုန်လွှားခဲ့ေသာ...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၀၀] ဒဂုန်၊ ၂၁၃။ ၂၆၄။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘုရားမှတ်လို့ ကိုးကွယ်ပါ၊ ဖွတ်ထွက်မှ ေတာင်ပို့မှန်းသိ

ဘုရားမှတ်လို့ ကိုးကွယ်ပါ၊ ဖွတ်ထွက်မှ ေတာင်ပို့မှန်းသိ ။ ။ ဘုရားေစတီအမှတ်ြဖင့် ကိုးကွယ်ေနရာ ဖွတ်ထွက်လာသည့်အခါမှ ေတာင်ပို့မှန်း သိရသကဲ့သို့ သူေတာ်ေကာင်းဟု ဆည်းကပ်ေနရာ အကျင့်သိက္ခာမဲ့စွာ ြပုမူမှ မသူေတာ်ြဖစ်မှန်း သိရသည်။
(ဖွတ်ထွက်မှ ေတာင်ပို့မှန်းသိ - ဟူ၍လည်း အသံုးရှိသည်။) ဓါတ်ေတာ်မှတ်လို့ ကိုးကွယ်ပါ၊ ကလပ်ေပါ်ေရာက်မှ ကလိမ်ေစ့မှန်းသိ - နှင့်အတူတူြဖစ်သည်။

“ယံုြကည်ထိုက်တဲ့ လူတစ်ေယာက်လို့ ေအာက်ေမ့မိတယ်။ ဘုရားမှတ်လို့ ကိုးကွယ်ပါ၊ ဖွတ်ထွက်မှ ေတာင်ပို့မှန်းသိ ဆိုတာလို အခုမှ ေြကာင်သူေတာ်မှန်းသိရတယ်...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၂၉၁] ဒဂုန်၊ ၁၀၊ ၁၀၉။ ၄၀။

“ဘုရားမှတ်လို့ ကိုးကွယ်ပါ၊ ဖွတ်ထွက်မှ ေတာင်ပို့မှန်းသိဆိုတာလို မင်းအေပါ်မှာ အထင်ြကီးခဲ့သမှျ မင်းရဲ့ယုတ်ည့့ံတဲ့ အကျင့်အြကံေတွကို ေတွ့ြမင်ရေတာ့မှ ကျူပ်ကို တစ်ပတ်ရိုက်သွားေြကာင်း သိရေတာ့တယ်...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၃၂] ဓမ္မာေသာက။ ၅၇၆။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Monday, February 15, 2010

ဘုရားြပီး ြငမ်းဖျက်

ဘုရားြပီး ြငမ်းဖျက် ။ ။ ေစတီဘုရားပုထိုးတည်ရာ၌ ြဖစ်ေစ၊ ြပုြပင်ရာ၌ြဖစ်ေစ ြငမ်းဆင်၍ လုပ်ကိုင်ရေသာ်လည်း လုပ်ငန်းကိစ္စ ြပီးေြမာက်သည့်အခါ ြငမ်းကိုဖျက်သကဲ့သို့ ကိစ္စတစ်ခု ေအာင်ြမင်ြပီးေြမာက်သွားသည့်အခါ ေအာင်ြမင်ေအာင် ေဆာင်ြကဉ်းေပးခဲ့သူအား ပစ်ပယ်သည်။

“တန်ဖိုးမြဖတ်နိုင်တဲ့ ကွျန်ေတာ့်ဘ၀ကို စေတးြပီး ဓားစာခံလုပ်ခဲ့ြပီြပီးေလ။ ဘုရားြပီး ြငမ်းဖျက် မတင့်တယ်ဘူးမဟုတ်လား။ ဖျက်ပစ်လို်က်ရံုပင် ရှိေတာ့တာေပါ့...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၁၉] ြမတ်ရတနာ၊ ၃၊ ၅။ ၄၈။

“ဘုရားြပီး ြငမ်းဖျက်ဆိုတဲ့စကား ရှိတဲ့အတိုင်းပဲ၊ ဘုရားလည်းြပီး ြငမ်းဘယ်မလဲ၊ တို့အလုပ်သမားေတွအားလံုးပါ ဘုရားပရ၀ုဏ်အတွင်းက ေမာင်းထုတ်ေတာ့ တချုိ့လည်း ေရာက်ချင်တာေရာက်သွားြကြပီး...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၃၅] လုပ်သား ၅၊ ၇၃။ ၁၅။

နရသီဟပေတ့မင်းသည် မင်းအြဖစ်ကို ရေတာ်မူလှျင် မိမိအားနန်းတင်ေပးေသာ အမတ်ြကီး ရာဇသြကင်္ံကို ေမ့ေလျာ့ေတာ်မူ၍ မြပုမစု ေနဘိ၏။ ရာဇသြကင်္ံလည်း နှလံုးမြကည်ရှိ၍ ကွမ်းကလပ်ပဲ့ကို ေဆာင်၍ နန်းေတာ်သို့တက်ေလ၏။ မင်းြကီးလည်း အဘိုးရာဇသြကင်္ံ အဘယ်ေြကာင့် ကွမ်းသလပ်ပ့ဲကို စားသနည်းဟု ေမးေတာ်မူ၏၊ အရှင့်သား ပန်းပွတ်သည်တို့ ပွတ်ပါမည့်သူမရှိ၍ ကလပ်ပဲ့ကို စားရသည်ဟု အထိအေရာက် ေလှျာက်ေလ၏။ မင်းြကီးလည်း ရာဇသြကင်္ံ ေလှျာက်ေသာ စကားကို ြကားေတာ်မူေသာ် နှလံုးေတာ် နာသည်ြဖစ်၍ အဘိုးရာဇသြကင်္ံ ဂူထွက်ကို တင်ေသာအခါ အဘယ်နှင့် တင်သနည်းဟုေမးေတာ်မူ၏။ အရှင့်သား ဂူထွက်ကို ြငမ်းလုပ်၍ တင်သည်ဟု ေလှျာက်၏။

ဂူထွက်အထက်သို့ ေရာက်ေသာ် ြငမ်းကို မည်သို့ြပုသနည်းဟုေမးေတာ်မူ၏။ အရှင့်သား ဂူထွက်အထက်သို့ ေရာက်ြပီးေသာ် ြငမ်းကို ဖျက်မှ ဂူထွက်တင့်တယ်သည်ဟု ေလှျာက်၏။ မင်းြကီးလည်း ငါကား ဂူထွက်နှင့် တူ၏။ ရာဇသြကင်္ံကား ြငမ်းနှင့်တူ၏။ ဂူထွက်အထက်ကို ေရာက်သကဲ့သို့ ငါမင်းအြဖစ်ကို ေရာက်ြပီး ြငမ်းနှင့်တူေသာ ရာဇသြကင်္ံကို ဖျက်မှ ဂူထွက်နှင့်တူေသာငါ တင့်တယ်သည် ြဖစ်မည်။ စည်းစိမ်၊ ဆင်၊ ြမင်း၊ သင်းပင်ေြခွရံတို့ကို သိမ်း၍ ဒလြမို့သို့ ပို့ေလဟု မိန့်ေတာ်မူ၏။
ဦးကုလားမဟာရာဇ၀င်ေတာ်ြကီး၊ ပ။ ၂၈၃-၂၈၄။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘုရားကားေအာက် ေမျာက်ကားအထက်

ဘုရားကားေအာက် ေမျာက်ကားအထက် ။ ။ ဘုရားဆင်းတုေတာ်က နိမ့်ရာတွင် ရှိြပီး ေမျာက်က ြမင့်ရာတွင် ေရာက်ေနသကဲ့သို့ ဂုဏ်သိက္ခာြကီးသူက နိမ့်ရာတွင်ေရာက်ေနြပီး ဂုဏ်သိက္ခာငယ်သူက ြမင့်ရာတွင် ေရာက်ေနသည်။

“ဘုရားကားေအာက် ေမျာက်ကားအထက် စည်းကမ်းဖျက်၍ ရိုးရွက်အုပ်ဖံုး ကျင့်မသံုးနှင့်...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၂၆၆] မဃ* ၈၄။

“ဘုရားကားေအာက် ေမျာက်ကားအထက် ဆိုသလို သူ့ေနရာနှင့်သူ မေနဘဲ ကေမာက်ကမ ြဖစ်ေနသည်...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၀၁] ဒဂုန်၊ ၁၈၊ ၂၁၆။ ၉၁။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘုန်းြကီး စာချ

ဘုန်းြကီး စာချ ။ ။ စာေပအရာ၌ ကွျမ်းကျင်တတ်ေြမာက်ြပီးြဖစ်ေသာ ရဟန်းေတာ်အား စာပို့ချသည် ဆိုသကဲ့သို့ တစ်စံုတစ်ရာ၌ ကွျမ်းကျင်လိမ္မာြပီးသူအား ဆရာလုပ်သည်။ ( ဘုန်းြကီး စာချ၊ မင်းေကျာင်းမင်း ေရခင်းြပ - ဟူ၍လည်း တွဲသံုးေလ့ရှိသည်...) တံငါကို ပိုက်ထိုးသင်၊ မုဆိုးကို သားထိုးသင်။ မိေကျာင်းမင်း ေရခင်းြပ - တို့အတူတူြဖစ်သည်။

“ဘုန်းြကီး စာချတယ်လို့ မထင်ပါနဲ့ေနာ်၊ အချင်းချင်းမို့လို့ သတိေပးတာပါ..”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၂၈၁] က၀ိမှန်၊ ၃၊ ၁၊ ၂၁၅။

“အလို.... ငါ့ကို မင်းက သွန်သင်ရေသးသလား၊ ဘုန်းြကီး စာချ၊ မိေကျာင်းမင်း ေရခင်းမြပပါနဲ့....”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၂၆၉] ေဒရီ၊ စ။ ၁၆၇။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘီလူးစည်း လူ့စည်း

ဘီလူးစည်း လူ့စည်း ။ ။ ဘီလူးအတွက် ဘီလူးစည်း၊ လူအတွက် လူ့စည်းပိုင်းြခား သတ်မှတ်ထားသကဲ့သို့ အေကာင်းနှင့်အဆိုး၊ သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် ပိုင်းြခားသတ်မှတ်သည်။

“ြပည်ေထာင်စုရန်သူများကို ဘီလူးစည်း လူ့စည်း ခွဲြခားကာ အြပတ်အသတ် ပိုင်းြခားသတ်မှတ်ထားသကဲ့သို့ အေကာင်းအဆိုး သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် ပိုင်းြခားသတ်မှတ်သည်....”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၀၀] သတင်းစံု၊ ၃၊ ၃၀။ ၃။

“သေဘာထားြကီးတယ် ြကီးတယ် ဆိုေပမဲ့လည်း ဘီလူးစည်း လူ့စည်း ဆိုတာရှိတယ်၊ အကန့်အသတ်နဲ့ပါ...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၁၈] ြမ၀တီ၊ ၄၊ ၆။ ၁၈၄။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘီလူး လူေယာင်ေဆာင် ခုနစ်ရက်

ဘီလူး လူေယာင်ေဆာင် ခုနစ်ရက် ။ ။ ဘီလူးက လူအသွင်ေဆာင်သည့်အခါ ခုနစ်ရက်ြကာလှျင် ဘီလူးရုပ် ြပန်ေပါ်လာသည် ဆိုသကဲ့သို့ လူယုတ်မာက လူေတာ်ေကာင်း ေယာင်ေဆာင်လှျင် မြကာမီကာလအတွင်း ဇာတိရုပ် ြပန်ေပါ်လာြမဲြဖစ်ေပသည်။

“အချုိ့ကေတာ့လည်း ဘီလူး လူေယာင်ေဆာင် ေနသလို အေရာင်အ၀ါ အဆင်တစ်မျုိးနှင့် အကျင့်ဆိုးေနြကတာလည်း ရှိြကေပေသးတယ်...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၂၉၆] မဥ္ဇရီ၊ စ။ ၈။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘိန်းစားချင်းအတူတူ ေြပာင်းတစ်လံုးပိုရှူ

ဘိန်းစားချင်းအတူတူ ေြပာင်းတစ်လံုးပိုရှူ ။ ။ ဘိန်းစားချင်းအတူတူ ေြပာင်းတစ်လံုးပိုရှူသကဲ့သို့ အချင်းချင်းအလည်လည်များအေပါ်၌ အသာစီးယူသည်။

“ခဲနီသားတယ်ဆိုတာ အဓိပ္ပာယ်ရှိတယ်ဗျ၊ ဘာသေဘာနဲ့ ဘယ်လိုလုပ်ြကမလို့တံုး၊ ဘိန်းစားချင်းတူတူ ခင်ဗျားတို့က ေြပာင်းတစ်လံုးပိုရှူဦးမလို့လား ၀ိုင်၊ အမ်၊ ဘီ ဆရာတင်ဆိုတာ ဗမာြပည်မှာ နှစ်ေယာက်မရှိဘူးဗျ..”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၂၇] သခင်တင်။ ၈၅။

“ကျူပ်တို့မှာ အချိန်ြပည့် လက်လှုပ်ေနရမှ ထမင်းနပ်မှန်ပါတယ်ေတာ့... ဘိန်းစားချင်းအတူတူ ေြပာင်းတစ်လံုးပိုမရှူ ချင်စမ်းပါနဲ့...”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၃၁] ငယ်ချစ် ၃၅။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘယ်သူေသေသ ငေတမာ ြပီးေရာ

ဘယ်သူေသေသ ငေတမာ ြပီးေရာ ။ ။ မည်သူပင် ေသေသ ငေတတစ်ေယာက် ကျန်းမာဖို့သာ အေရးြကီးသည် ဆိုသကဲ့သို့ လူအများ မည်သို့ပင် ြဖစ်ေနေန တစ်ဦး တစ်ေယာက်ေကာင်းစားဖို့သာ ပဓာနြဖစ်သည်။

“ဘယ်သူေသေသ ငေတမာ ြပီးေရာဆိုေသာ ရက်စက်သည့် ေြကွးရှင် ြမီရှင်တို့မှာ လယ်ယာများကို တန်ဖိုးထား၍ သိမ်းသူကသိမ်း....”
ကျမ်းကိုး။ ။[၁၃၀၉] ယု၀တီ၊ ၃၊ ၃၈၊ ၂၀။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ဘယ်ကွျဲစားစား ြဗဲမေခါင်း

ဘယ်ကွျဲစားစား ြဗဲမေခါင်း ။ ။ မည်သည့်ကွျဲပင်စားေစ ြဗဲမအမည်ရှိေသာ ကွျဲမြကီးသာ ထင်ြမင်စွပ်စွဲခံရသကဲ့သို့ မည်သူ့လက်ချက်ပင်ြဖစ်ေစ တစ်ဦးတစ်ေယာက်တည်းသာ ထင်ြမင်စွပ်စွဲြခင်းခံရသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေချာက်တွန်းသည်(ေဂျာက်တွန်းသည်)

ေချာက်တွန်းသည်(ေဂျာက်တွန်းသည်)
(အြပစ်ကျေအာင် တွန်းပို့၍ အဆိုးဘက်သို့ နှစ်သည်)
လူတစ်ဦးတစ်ေယာက်အား အြမင့်သို့တွန်း၍မတင်ဘဲ ေချာက်ကမ်းပါးတွင်းသို့ တွန်းချဘိ သကဲ့သို့ အမှား၊ အြပစ်၊ အရှုံးစေသာအဆိုးဘက်သို့ ကျေရာက်ေလေအာင် ေစတနာ အေရြခံုလျက် ဆွဲေဆာင် တွန်းပို့ြခင်းြပုသည်ကို တင်စား၍ သုံးသည်။ ေချာက်ချသည်ဟုလည်း ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ချက်ေြကွ၏

“ချက်ေြကွ၏”
(ဇာတိရပ်ေြမ၊ ေမွးဖွားရာေဒသ)
ကေလးငယ်သည် ေမွဖွားြပီးေနာက် ရက်အနည်းငယ်အတွင်းချက်တိုင်ေြခာက်၍ ချက်ေြကွကျေလရာ ထိုသို့ချက်ေြကွရာအရပ်သည် ေမွးဖွားရာ အရပ်ပင်ြဖစ်၍ တင်စားေသာအားြဖင့် ဇာတိရပ်ေြမကို ချက်ေြကွဟုပင်ေခါ်ြကသည်။ ထိုေြကွေသာချက်ကို ြမှုပ်ရာ အရပ်ကို အစွဲြပု၍ ချက်ြမှုပ်ရာ အရပ်ဟုလည်း ေခါ်ြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေခွး၀င်စား

“ေခွး၀င်စား”
(သူတစ်ပါးကို မီှခိုကပ်ရပ်ေနရသူ)
ေခွးေလများသည် သခင်မရှိဘဲ ြကံုရာေနရာတွင် ေမွးဖွားြကီးြပင်းလာြပီးေနာက် နီးစပ်ရာ အိုးအိမ်တွင် ခို၀င်ကပ်ရပ်၍ အသက်ေမွး ေနထိုင်ေလရာ ထိုေခွးများကို ေခွး၀င်စားဟုေခါ်ေလသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ သူတစ်ပါးဘုန်းဂုဏ်၊ အရိပ်ကို ခိုကပ်၍ အသက်ေမွးရသူ၊ သူတစ်ပါးရပ်ရွာသို့ ခို၀င်ကပ်ရပ်လာသူတို့ကို ရှုတ်ချေသာအားြဖင့် သုံးနှုန်းေခါ်ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

Sunday, February 14, 2010

ချွတ်ြခံုကျသည်

“ချွတ်ြခံုကျသည်”
(အလွန်ဆင်းရဲသည်)
ဆင်းရဲလွန်းေသာ သူသည် ြခံုစရာ ေစာင်မရှိ၍ အ၀တ်တစ်ထည်ကို ေန့အခါ၀တ်၍ ညအခါ ချွတ်ြခံုရသည်။ ဒါ၀တ်အြဖစ် တစ်လှည့်၊ ြခံုလွှာအြဖစ်တစ်လှည့် တစ်ထည်တည်းကိုသာ အသုံးြပုရေသာ ဘ၀သို့ ကျေရာက်သည်ကို ချွတ်ြခံုကျသည်ဟု ဆိုသည်။ တကယ်ပင် ထိုမှျဆင်းရဲေသာ်လည်း ေခါင်းပါးြခင်း၊ ဆင်းရဲြခင်း၊ သာမန်ကိုတင်စား၍ ချွတ်ြခံုကျသည်ဟု ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ခွင်ကျသည်

“ခွင်ကျသည်”
(အေနအသားကျသည် တိုက်ဆိုင်အပ်စပ်သည်)
ဗိသုကာပညာရပ်တွင် အခံုးနှင့် အခွက် အလယ်စာနှင့် ေဘာင်ေခွ ၊ တွင်းနှင့်စုိ့ စေရွ့အံကျကိုက်ညီဟပ်မိ၍ ေနသားတကျရှိြခင်းကို ခွင်ကျသည်ဟု ဆိုေလသည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ မိမိအပ်စပ်ေသာေနရာနှင့် အရည်အချင်း ဟပ်မိတိုက်ဆိုင်မိြခင်းကိုလည်းေကာင်း၊ ပုံမှန်ေနသားတကျရှိြခင်းကိုလည်းေကာင်း ခွင်ကျသည်ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေြခရာတုိင်းသည်

“ေြခရာတုိင်းသည်”
(တုပသည် အန်တုသည်)
ြခေသင့်္သားငယ်သည် ဖခင်ြခေသင့်္နှင့် ခွန်အားစွမ်းအင်ြခင်း တူ မတူကိုေြခရာချင်းတိုင်း၍ ြကည့်ကာ ေြခရာအရွယ်အစားချင်း တူမှျလာေသာအခါ အင်းအားချင်းတူြပီဟူ၍ ဖခင်ကို အန်တုသည့်ပုံ၀တ္ထုအားမှီ၍ ဖက်ြပိုင်ြခင်း၊ အန်တုြခင်းတုိ့ကို တင်စား၍ခိုင်းနိှုင်းသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေချာ်ေတာေငါ့သည်

“ေချာ်ေတာေငါ့သည်”
(လွဲေချာ်သည်)
လွဲေချာ်ရုံမက လွဲေချာ်ရာဘက်သုိ့ ပိုလွန်ေငါထွက်ေနသည်ဟု တင်စားေသာအားြဖင့် တလွဲတြခားသို့ ယွင်းေသွ ေချာ်ထွက်သည်ကို ေချာ်ေတာ့ေငါ့ေစသည်။ ေချာ်ေတာေငါ့သည်ဟူ၍ ဆိုြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ေချာသည်

“ေချာသည်”
(ေသသည်)
ထိုစကားမှာ မွန်ဘာသာ(ချိုတ်) ြဖစ်၍ အသံထွက်မှာ“ေချာ” ပင်ြဖစ်သည်။ အဓိပ္ပာယ်မှာ “ေသသည်”ဟူ၍ြဖစ်သည်။ ဘန်းစကားအြဖစ်ြဖင့် သုံးနှုန်းြကရာအချို့က ေချာေမာြပီး ြပတ်သည့် ြမန်မာစကားဟု အထင်ရှိ၍ ကိစ္စေချာသည်ဟူေသာ စကားနည်းတူ ေသသည်ကို တင်စား သုံးနှုန်းြကသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ခုံကျိုးသည်

“ခုံကျိုးသည်”
(ေစ့စပ်ေရးပျက်သည်)
မသင့်မတင့် ပဋိပက္ခြဖစ်ပွားသူ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်ကို ေစ့စပ်ေအာင် ေဆာင်ရွက်ေပးေသာ ပုဂ္ဂိုလ်စုအား ခုံအဖွဲ့ေခါ်ရာ ထိုခုံအဖွဲ့က ေစ့စပ်၍မရဘဲ လက်ေလှျာ့လိုက်ရေသာအခါ ခုံကျိုးသည်ဟု ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ခါးစိပတ်တင်သည်

“ခါးစိပတ်တင်သည်”
(သူတစ်ပါး၏ ေကျးဇူးအေြပာအဆို အစွပ်အစွဲ စသည် အေြကွးတင်ကျန်သည်)
သူတစ်ပါး၏ အိပ်ရာကို ြပစ်မှားမိသည့် ေလျာ်ေြကးေငွကို ခစိပတ်ြမီ(ခါးဆီးပတ်ြမီ)ဟု ေခါ်ဆိုေလသည်။ ထိုသေဘာကိုစွဲ၍ မိမိ၏ြပုမူချက် တစ်စုံတစ်ရာေြကာင့် သူတစ်ပါးအေပါ်တွင်ေပးဆပ်ရန်၊ ေကျးဇူးတင်ရန်၊ ေတာင်းပန်ရန်၊ ေြဖရှင်းရန် စသည့် အစွန်းအစ တာ၀န်တင်ကျန်ြခင်းကို တင်စား၍ ခစိပတ်တင်သည်ဟု ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net

ကာရန်သင့်သည်

“ကာရန်သင့်သည်”
(အေြကာင်းအေပါင်းသင့်သည်၊ တိုက်ဆိုင်ေြပညီသည်)
ကဗျာလကင်္ာများတွင် အသတ်အစပ် အသံအားြဖင့် တူညီသည်ကို ကာရန်ကိုက်သည် ကာရန်သင့်သည်ဟုဆိုသည်။ “ေဗွ၀နာ၊ ေဟမ၀ါ၊ ေစတနာ” တို့သည် ကာရန်ညီ စကားလုံးများပင် ြဖစ်သည်။ ထိုသေဘာကို တင်စား၍ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး လိုက်ေလျာေြပေကျြခင်း သေဘာတူညီးခင်း အလိုက်အဖက်ညီြခင်း စသည်တို့ကို ကာရန်သင့်သည်ဟု ဆိုေလသည်။ ကာရန်ကိုက်သည်၊ ကာရန်လိုက်သည်ဟူ၍ လည်းသုံးသည်။ တစ်နည်းအားြဖင့် အေပါင်းအသင်း ေြပြပစ်ြခင်း၊ ခိုက်ရန် မြဖစ်ပွားြခင်းကိုလည်း ဆိုသည်။

ြမန်မာစာ ြမန်မာစကား
http://myanmarsar.zaung.net